Türkçe dil bilgisi konuları, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu sınavlarda başarı elde etmek isteyen adaylar için sözcük türleri, dilin temel yapı taşları olarak karşımıza çıkmaktadır. Sözcük türleri arasında yer alan “İsimler” ise, diğer sözcük türlerinin anlaşılmasında ve doğru kullanılmasında bir temel oluşturur. Bu nedenle isimlerin detaylı bir şekilde öğrenilmesi, dilin zenginliklerini kavrayabilmek ve sınavlarda başarılı olabilmek adına büyük önem taşır.
İsim (Ad) Konu Anlatımı
İsimler, varlıkları, kavramları, duyguları ve düşünceleri karşılayan sözcüklerdir. Türkçede isimler, genel olarak “kim?”, “ne?” ve “neyi?” sorularına cevap verir. İsimler; varlıkların doğrudan adları (Ali, Ankara, masa) ya da dolaylı adları (çocuk, şehir, eşya) olabilir. İsimler, anlamlarına göre özel isimler ve cins isimler olarak ikiye ayrılır.
Özel İsimler: Tek bir varlığı belirtir ve genellikle ilk harfleri büyük yazılır. Kişi adları (Ahmet, Emine), şehir adları (İstanbul, İzmir), ülke adları (Türkiye, Almanya) ve kurum adları (Türk Hava Yolları, TRT) özel isimlerdir.
Cins İsimler: Aynı türdeki varlıkları topluca tanıtan isimlerdir ve genellikle küçük harfle başlar. Örneğin; ‘ağaç’, ‘kitap’, ‘kedi’ gibi kelimeler cins isimlerdir.
İsimler, yapılarına göre de basit, türemiş ve birleşik isimler olarak sınıflandırılır:
- Basit İsimler: Yapım eki almamış isimlerdir. Örneğin; ‘ev’, ‘su’, ‘yol’.
- Türemiş İsimler: Yapım eki alarak yeni anlam kazanmış isimlerdir. Örneğin; ‘yazıcı’, ‘denizci’.
- Birleşik İsimler: Birden fazla kelimenin birleşmesiyle oluşan isimlerdir. Örneğin; ‘başbakan’, ‘kuşburnu’.
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde özel isim kullanılmıştır?
- A) Kitap okuma alışkanlığı küçük yaşlarda kazanılmalıdır.
- B) Bugün hava oldukça kapalı.
- C) Ahmet, hafta sonu babasının yanına gidecek.
- D) Masanın üzerindeki çiçek çok güzel kokuyor.
Doğru Cevap: C
- “Çalışkanlık” kelimesi aşağıdaki isim türlerinden hangisine örnektir?
- A) Basit isim
- B) Türemiş isim
- C) Birleşik isim
- D) Özel isim
Doğru Cevap: B
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cins isim kullanılmamıştır?
- A) Çocuklar parkta oyun oynuyordu.
- B) Kırmızı elma masanın üzerinde duruyor.
- C) İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
- D) Öğrenciler, sınıfta sessizce ders dinledi.
Doğru Cevap: C