Aft, genellikle ağız içi mukozasında oluşan, beyaz veya sarı merkezli, kırmızı bir hale ile çevrili olan ve ağrılı olan küçük ülseratif lezyonlardır. Tıpta “aftöz stomatit” olarak adlandırılan bu durum, toplumda oldukça yaygın bir şekilde görülür. Her yaş grubunu etkileyebilen aftlar, yaşam kalitesini geçici olarak düşürebilir ve özellikle yemek yeme, konuşma ve yutma sırasında rahatsızlık verebilir.
Aftların kesin nedeni henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, stres, hormonal değişiklikler, bağışıklık sisteminin zayıflaması, bazı yiyecek alerjileri ve vitamin ya da mineral eksiklikleri gibi faktörlerin aft oluşumunu tetikleyebileceği düşünülmektedir. Özellikle B12, folik asit ve demir eksikliklerinin aft gelişiminde rol oynayabileceği belirtilmektedir. Genetik yatkınlık da aft oluşumunda önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir. Aile bireylerinde sıkça aft görülen kişilerde, aft oluşumuna daha sık rastlanabilir.
Aftlar genellikle birkaç gün içinde oluşur ve genellikle 7-10 gün içerisinde iyileşir. Her ne kadar kendi kendilerine iyileşebilseler de, ağrıyı hafifletmek ve iyileşme sürecini hızlandırmak için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Lokal anestezik jeller, antiseptik ağız gargaraları ve kortikosteroid içeren kremler, aftların neden olduğu rahatsızlığı azaltmak için sıklıkla kullanılır. Ancak, aftlar sıklıkla tekrarlıyorsa ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyorsa, altta yatan bir sağlık sorununun olup olmadığını belirlemek amacıyla bir doktora başvurulmalıdır.
Beslenme alışkanlıkları da aft oluşumunda önemli bir rol oynayabilir. Asitli, baharatlı ve sert yiyeceklerin tüketimi, aftların ağrısını artırabilir ve iyileşme sürecini uzatabilir. Bu nedenle, aftların aktif olduğu dönemlerde daha yumuşak ve nötr gıdaların tüketilmesi önerilir. Ayrıca, yeterli miktarda su içmek ve ağız hijyenine dikkat etmek de aft oluşumunu engelleyebilir veya mevcut aftların iyileşmesine yardımcı olabilir.
Aftlar yaygın olarak karşılaşılan ve genellikle ciddi sağlık sorunlarına yol açmayan lezyonlardır. Fakat sık tekrarlayan veya uzun süre iyileşmeyen aftlar, altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununu işaret edebilir. Bu nedenle, bu tür durumlarla karşılaşıldığında tıbbi yardım almak önemlidir.