İçindekiler
AYT Kimya Karışımlar Konu Anlatımı
🔹 1. Saf Madde ve Karışım Ayrımı
Özellik | Saf Madde | Karışım |
---|---|---|
Yapı | Tek cins atom ya da bileşik | Birden fazla madde |
Özellikler | Belirlidir, sabit | Maddelerin oranına bağlı |
Sembol/formül | Vardır (H₂O, NaCl vs.) | Yoktur |
Ayırma | Kimyasal yöntem gerekir | Fiziksel yöntemle ayrılabilir |
🔹 2. Karışım Türleri
▪ Homojen Karışım (Çözelti):
-
Tek faz görünür
-
Tanecikler gözle ya da mikroskopla ayırt edilemez
-
Örnek: Tuzlu su, hava, alkol-su
▪ Heterojen Karışım:
-
Birden fazla faz bulunur
-
Gözle veya mikroskopla ayırt edilebilir
Tür | Özellik | Örnek |
---|---|---|
Süspansiyon | Katı + sıvı, dibe çöker | Kumlu su |
Emülsiyon | Sıvı + sıvı, karışmaz | Su + yağ |
Aerosol | Katı/sıvı + gaz | Sis, duman |
🔹 3. Çözeltiler
▪ Çözünen: Dağılan maddedir
▪ Çözücü: Çözen maddedir (genellikle su)
“Benzer benzeri çözer” ilkesi geçerlidir.
Polar çözücü → polar madde çözer
Apolar çözücü → apolar madde çözer
🔹 4. Ayırma Yöntemleri
Yöntem | Kullanım Alanı |
---|---|
Süzme | Süspansiyonlar (katı + sıvı) |
Mıknatısla ayırma | Mıknatısla çekilebilen maddeler |
Buharlaştırma | Çözeltiden katı madde ayırma |
Ayırma hunisi | Yoğunluk farkına göre sıvı-sıvı |
Damıtma | Kaynama noktası farkına göre |
Yüzdürme (flotasyon) | Yoğunluk farkı |
🔹 5. Kütlece Yüzde Derişim
Formül:
% derişim = (çözünen kütlesi / çözeltinin toplam kütlesi) × 100
Örnek:
100 g suda 20 g tuz çözülmüşse:
Toplam: 120 g → % derişim = 20/120 × 100 = %16,7
🔍 Örnek Soru:
Soru: 80 gram çözeltide 20 gram tuz varsa, bu çözeltinin kütlece yüzde derişimi kaçtır?
A) %20
B) %25
C) %30
D) %40
E) %50
Çözüm:
% = 20 / 80 × 100 = %25
Cevap: B
Karışımlar – Kavram Haritası
Karışımlar Testi
1. Aşağıdakilerden hangisi saf bir maddedir?
A) Hava
B) Süt
C) Su (H₂O)
D) Toprak
E) Çay
2. Aşağıdakilerden hangisi homojen karışıma örnektir?
A) Su + yağ
B) Süt
C) Tuzlu su
D) Duman
E) Kumlu su
3. “Gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklerin çözücü içinde tamamen dağılmasıyla oluşan karışım” aşağıdakilerden hangisidir?
A) Süspansiyon
B) Emülsiyon
C) Homojen karışım
D) Heterojen karışım
E) Aerosol
4. Kum + su karışımı hangi yöntemle ayrılabilir?
A) Damıtma
B) Süzme
C) Mıknatıs
D) Ayırma hunisi
E) Yüzdürme
5. Hangi ayırma yöntemi sadece mıknatıslanabilen maddeler için uygundur?
A) Süzme
B) Damıtma
C) Mıknatısla ayırma
D) Ayırma hunisi
E) Yüzdürme
6. 40 gram tuz, 160 gram suda çözülürse % derişim kaç olur?
A) %20
B) %25
C) %30
D) %33
E) %40
7. Emülsiyon karışımlarında aşağıdaki çiftlerden hangisi bulunur?
A) Katı + sıvı
B) Sıvı + sıvı (karışmayan)
C) Gaz + sıvı
D) Gaz + gaz
E) Katı + gaz
8. Homojen karışımlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Tek fazlıdır
B) Gözle görülmeyen taneciklerden oluşur
C) Çözeltidir
D) Çözücü ve çözünen bulunur
E) Her zaman kristal yapı oluşturur
9. Suyun içinde çözülmüş şekeri hangi yöntemle ayırabiliriz?
A) Ayırma hunisi
B) Süzme
C) Mıknatıs
D) Buharlaştırma
E) Filtrasyon
10. Aşağıdakilerden hangisi heterojen karışımdır?
A) Gazoz
B) Sirke
C) Süt
D) Alkol + su
E) Hava
✅ Cevap Anahtarı:
-
C
-
C
-
C
-
B
-
C
-
A
-
B
-
E
-
D
-
C