“Cümlede Anlam” ünitesi, TYT ve KPSS Türkçe derslerinde önemli bir yer tutar. Bu ünitede, cümlelerin taşıdığı anlamlar, cümledeki kelimeler arası ilişkiler ve bu ilişkilerin doğurduğu yargılar üzerinde durulur. Özellikle “Cümleden Çıkarılacak Kesin Yargı” konusu, hem TYT hem de KPSS’de karşılaşılan soruların temelini oluşturur. Öğrencilerin bu konuyu iyi anlamaları, soruların doğru çözümü için kritik öneme sahiptir. Cümlelerdeki kesin yargıları tespit edebilme yetisi, dil becerilerinin yanı sıra mantıksal düşünme yeteneğini de geliştirir.
Konu Anlatımı: Cümleden Çıkarılacak Kesin Yargı
“Cümleden Çıkarılacak Kesin Yargı”, bir cümlenin ifade ettiği düşünce veya bilginin kesinliğini belirlemeye yönelik bir konudur. Bir cümlede ifade edilen bilgi, olay ya da durum, okura net ve belirgin bir yargı sunar. Kesin yargılar, cümlenin içinde açıkça belirtilmiş olan, yoruma kapalı ve tartışmasız ifadelerden oluşur. Bu yargılar, cümledeki fiil kiplerinden, kullanılan kelimelerden ya da dil bilgisel yapıdan anlaşılabilir.
Örneğin, “Bugün hava yağmurlu.” cümlesinde, hava durumuyla ilgili kesin bir yargı belirtilmiştir. Bu cümle, herhangi bir yoruma veya ek bilgiye ihtiyaç duymadan, doğrudan bir durumu bildirir. Kesin yargılar genellikle “kesinlik” belirten ifadeler içerir ve soru çözerken bu ifadelere dikkat edilmelidir.
Kesin yargıların belirlenmesinde aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulabilir:
- Fiil Kipleri: Bir cümlenin fiili, genellikle yargının kesinlik derecesini belirler. Haber kipleri, cümledeki yargının kesin olduğunu ifade eder.
- Olumlu veya Olumsuz İfadeler: Cümledeki yargı, olumlu ya da olumsuz bir hüküm içeriyorsa, bu da kesin yargıyı belirler.
- Bilinirlik ve Güncellik: Cümlede verilen bilginin herkesçe bilinir ya da genel-geçer bir bilgi olması yargının kesinliğini artırır.
- Net ve Belirgin İfadeler: Kesin yargılar, muğlaklıktan uzak, doğrudan ve açık ifadeler içerir.
Örnek Sorular:
- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir kesin yargı vardır?
- A) Yarın hava güzel olabilir.
- B) Bu, herkesin bildiği bir gerçektir.
- C) Belki o da gelecek.
- D) Sanırım o da gelecekti.
Doğru cevap: B
- Aşağıdakilerden hangisi cümlede kesin bir yargı içermez?
- A) Sınav sonuçları açıklandı.
- B) Bu konuda henüz bir karar verilmedi.
- C) O da gelmeyecek gibi görünüyor.
- D) Bu, bilinen bir gerçektir.
Doğru cevap: C
- Hangisi kesin bir yargı ifade eder?
- A) Belki de o da haklıdır.
- B) İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
- C) O kitabı okumuş olabilir.
- D) Muhtemelen yağmur yağacak.
Doğru cevap: B