Dokundurma (Tariz) Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Türkçe dil bilgisi ve edebiyatı dersleri, dilin zenginliklerini ve inceliklerini kavramamız için önemli bir temel sunar. Bu bağlamda, “Sözcükte Anlam” ünitesi, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarının temel konuları arasında yer alır. Sözcüklerin anlam ve kullanımları üzerine derinlemesine bir anlama sahip olmak, bu sınavlarda başarılı olmanın anahtarlarından biridir. “Dokundurma” veya diğer adıyla “Tariz“, bu kapsamda ele alınan konulardan biridir. Hem günlük yaşamda dilin etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar hem de dilin sanatsal ve estetik yönünü anlatır.

Konu Anlatımı: Dokundurma (Tariz)

Tariz, Türk edebiyatında ve günlük konuşma dilinde sıkça karşılaşılan bir anlatım tekniğidir. Sözcüklerin ya da ifadelerin zıt anlamda kullanılmasıyla oluşturulan bu söz sanatı, ironi olarak da bilinir. Dokundurma, genellikle bir durumu ya da bir kişiyi eleştirmek veya alaya almak amacıyla kullanılır. Söylenmek istenenin tam tersi telaffuz edilir, ancak asıl hedeflenen anlam dinleyici ya da okuyucu tarafından kolaylıkla anlaşılır.

Örneğin, bir kişinin başarısız bir performans sergilediği bir durumda “Ne kadar harika bir iş çıkardın!” ifadesi, aslında kişinin başarısızlığını vurgulamak için kullanılan bir tarizdir. Ayrıca, tariz sanatı, edebi eserlerde karakterlerin daha derin ve çok yönlü bir şekilde analiz edilmesine olanak tanır. Bu nedenle, tariz hem yazılı hem de sözlü anlatımda etkili bir araçtır.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde dokundurma sanatına örnek vardır?
   A) Gözlerin ışıl ışıl parlıyor.
   B) Bugün hava ne kadar güzel!
   C) O kadar çalışkan ki iş yerinde hiç bulunmuyor.
   D) Kitabı okudum ve çok beğendim.

   Doğru cevap: C

2. “Öyle bir yemek yapmış ki lezzeti hala damağımda!” cümlesinde hangi anlam sanatı kullanılmıştır?
   A) Teşhis
   B) Tezat
   C) Tariz
   D) İstiare

   Doğru cevap: C

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ironi içermektedir?
   A) Bu kadar güzel bir resim daha önce hiç görmedim.
   B) Senin gibi titiz birini bulmak zor.
   C) Onun söylediğine gerçekten inandım.
   D) Bugün de çok çalışkan bir gün geçirdim!

   Doğru cevap: D