Türk dilinin inceliklerini anlamak ve sınavlarda başarılı olmak için cümlede anlam konusuna hakimiyet oldukça önemlidir. “Cümlede Anlam” ünitesi, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe derslerinde sıkça karşımıza çıkar ve bu ünitede cümlelerin taşıdığı anlamları, yapısal ve işlevsel farklılıkları öğrenmek hedeflenir. Emir cümleleri de bu ünitenin önemli bir parçasıdır. Emir cümleleri, bir işin ya da durumun gerçekleşmesi için verilen buyrukları ifade eder ve günlük yaşamda sıkça kullanılan bir cümle türüdür. Bu konuyu iyi kavrayarak, hem sınavlarda soruları doğru yanıtlamak hem de dilin inceliklerini daha iyi anlamak mümkündür.
Konu Anlatımı: Emir Cümleleri
Emir cümleleri, bir kişi ya da gruba bir işin yapılması veya yapılmaması gerektiğini bildiren cümlelerdir. Bu cümleler, genellikle yüklemdeki fiilin emir kipinde çekimlenmesiyle oluşturulur. Emir kipinde şahıs ekleri genellikle kullanılmaz, bununla birlikte bazen ikinci kişi ve üçüncü kişi tekil ve çoğul şahıslar için emir kipi ekleri kullanılabilir. Örneğin, “Gel” cümlesi, özne belirtilmeden sadece yüklem üzerinden bir emir bildirir. “Gelsin” cümlesinde ise belirli bir şahsa yönelik bir emir söz konusudur. Emir cümleleri genellikle sert veya doğrudan bir anlam taşıyabilir; ancak nezaket ekleri veya ifadelerle yumuşatılabilir.
Örnek Emir Cümleleri:
- “Kapıyı aç.”
- “Sessiz olun.”
- “Ödevini yap.”
Örnek Sorular
- Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir emir cümlesidir?
A) Bugün hava çok güzel.
B) Bahçeye gidin ve çiçekleri sulayın.
C) O filmi izledin mi?
D) Kitap okumayı seviyorum.Doğru cevap: B) Bahçeye gidin ve çiçekleri sulayın.
- Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir emir cümlesi değildir?
A) Masayı temizle.
B) Ders çalış.
C) Ne zaman geldin?
D) Yavaş konuş.Doğru cevap: C) Ne zaman geldin?
- “Bana yardım et.” cümlesi hangi cümle türüne örnektir?
A) Soru cümlesi
B) Olumlu cümle
C) Emir cümlesi
D) Ünlem cümlesiDoğru cevap: C) Emir cümlesi