Ön Yargı Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

“Ön Yargı” konusu, Türkçe derslerinde önemli bir yer tutar ve özellikle sınav hazırlıkları kapsamında önemli bir konudur. TYT Türkçe ve KPSS Türkçe derslerinde “Cümlede Anlam” ünitesinin bir alt başlığı olarak karşımıza çıkan bu konu, adayların dil ve anlam bilgilerini daha da geliştirmelerine yardımcı olur. Önyargı, bireylerin ya da grupların bir durum ya da kişi hakkında, somut ve objektif bilgilere sahip olmadan oluşturdukları yanlış kanaatlerdir. Bu tür cümlelerde, genellikle kişi ya da duruma dair kesin yargılar ve genellemeler bulunur. “Cümlede Anlam” ünitesi içinde yer alan önyargılar, dilin doğru ve etkin kullanımı açısından değerlendirilmesi gereken önemli bir kavramdır.

Konu Anlatımı: Önyargı Cümleleri

Önyargı, bireyin ya da toplumun olaylar, durumlar veya kişiler hakkında, yeterli bilgiye sahip olmadan oluşturduğu yanlış veya eksik yargılardır. Türkçe dilinde, cümlelerin anlamını ve etkisini derinlemesine anlamak için önyargıları tanımak önemlidir. Önyargı cümleleri genellikle genel ifadeler ve kesin yargılar içerir. Bu tür cümlelerde, konuşmacı ya da yazar, duruma ilişkin net bir bilgiye sahip olmaksızın kesin bir hüküm vermiş olur. Önyargı içeren cümleler, cümlenin öznesine ya da yüklemine yönelik yanlış ya da eksik bilgiyle desteklenir.

Önyargı cümlelerini tanımlarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar vardır:

• Kesinlik bildiren ifadeler: “Herkes, asla, daima, mutlaka” gibi kelimeler genellikle önyargı içeren cümlelerde kullanılır.
• Genellemeler: “Tüm, herkes, hiçbir” gibi ifadeler, bir durumu ya da kişiyi tümüyle kapsayan yanlış yargılara yol açabilir.
• Desteksiz iddialar: Somut verilere dayanmayan çıkarımlar içeren cümleler de önyargı olabilir.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir önyargı içermektedir?
   a) Bugün hava çok güzel.
   b) O, her zaman geç kalır.
   c) Yemekler lezzetliydi.
   d) Derse hazırlıklı gelmişti.

   Doğru cevap: b) O, her zaman geç kalır.

2. “Bütün erkekler futbolu sever.” cümlesi için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
   a) Bir genelleme yapılmıştır.
   b) Somut bir bilgi verilmiştir.
   c) Öznel bir görüş bildirilmiştir.
   d) Olumlu bir yargı sunulmuştur.

   Doğru cevap: a) Bir genelleme yapılmıştır.

3. “Hiçbir öğrenci bu kadar çalışkan olamaz.” cümlesi hangi anlama gelmektedir?
   a) Önyargılı bir ifade kullanılmıştır.
   b) Öğrenciler hakkında olumlu bir görüş sunulmuştur.
   c) Cümle kesin bir bilgi içermektedir.
   d) Öğrenciler teşvik edilmektedir.

   Doğru cevap: a) Önyargılı bir ifade kullanılmıştır.