İçindekiler
Atatürk İlkeleri Konu Anlatımı
📌 Atatürk İlkeleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel felsefesini oluşturan ve devletin yönetim anlayışını belirleyen ilkelerdir. Bu ilkeler, çağdaş bir devlet düzeni kurmak ve Türkiye’yi bağımsız, modern bir ülke haline getirmek amacıyla oluşturulmuştur.
✔ Toplam altı ilke vardır:
- Cumhuriyetçilik
- Milliyetçilik
- Halkçılık
- Devletçilik
- Laiklik
- İnkılapçılık
1. Cumhuriyetçilik
📌 Egemenliğin millete ait olduğunu ifade eder.
✔ Cumhuriyetçilik, halkın yönetime doğrudan katılımını esas alır.
✔ Demokrasi ve seçim sistemi bu ilkenin en önemli unsurlarıdır.
✔ Saltanatın kaldırılması (1922) ve Cumhuriyet’in ilanı (1923) bu ilkenin en büyük adımlarıdır.
✔ Çok partili hayata geçiş çabaları bu ilkeyi destekler.
📌 Bu ilke, “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” anlayışıyla doğrudan bağlantılıdır.
2. Milliyetçilik
📌 Türk milletinin bağımsızlığını ve birlik içinde yaşamasını esas alır.
✔ Irkçılığı reddeden bir anlayışa sahiptir.
✔ “Ne mutlu Türk’üm diyene” sözü bu ilkeyi özetler.
✔ Milli ekonomi politikaları, Türk Tarih Kurumu (1931) ve Türk Dil Kurumu (1932) gibi çalışmalar bu ilkeye yöneliktir.
✔ Misak-ı Milli hedefleri, kapitülasyonların kaldırılması ve ulusal bağımsızlık mücadelesi bu ilkeye dayanır.
📌 Bu ilke, “Bağımsızlık benim karakterimdir” anlayışını içerir.
3. Halkçılık
📌 Halkın yönetimde ve ekonomik hayatta eşit haklara sahip olmasını amaçlar.
✔ Halkın sosyal sınıflara ayrılmasını engeller.
✔ Kanun önünde eşitlik ilkesini savunur.
✔ Kadın-erkek eşitliği, eğitimde fırsat eşitliği ve hukukta eşitlik bu ilkeyle ilgilidir.
✔ Medeni Kanun’un kabulü (1926) ve kadınlara seçme-seçilme hakkı (1930-1934) bu ilkeye dayanır.
📌 Bu ilke, “Devletin temelini halkın iradesi oluşturur” anlayışını içerir.
4. Devletçilik
📌 Devletin ekonomik kalkınmayı yönlendirmesi ve gerektiğinde ekonomiye doğrudan müdahale etmesini ifade eder.
✔ Karma ekonomi modelini savunur (özel sektör + devlet yatırımları).
✔ 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrası bu ilke daha aktif uygulanmıştır.
✔ Sümerbank, Etibank, Türkiye İş Bankası gibi kurumlar bu ilkenin eseridir.
✔ Demiryolu yatırımları, sanayi tesislerinin kurulması ve tarım reformları bu ilkenin kapsamındadır.
📌 Bu ilke, “Devletin, milletin refahını artırma sorumluluğu vardır” anlayışına dayanır.
5. Laiklik
📌 Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını ifade eder.
✔ Dini kuralların devlet yönetiminde ve hukuk sisteminde belirleyici olmaması gerektiğini savunur.
✔ Halifeliğin kaldırılması (1924) ve Tekke-Zaviye kapatılması (1925) bu ilkenin en önemli adımlarıdır.
✔ Medeni Kanun’un kabulü (1926) ile hukuk sistemi laikleşmiştir.
✔ Eğitimde laikleşme süreci, Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924) ile sağlanmıştır.
📌 Bu ilke, “Din bireyin vicdanında olmalıdır, devlet yönetiminde değil” anlayışını içerir.
6. İnkılapçılık
📌 Yenilikçi ve çağdaş bir toplum oluşturmayı amaçlayan ilkeye denir.
✔ Geçmişin değil, geleceğin Türkiye’sini oluşturmayı hedefler.
✔ Atatürk’ün yaptığı tüm devrimler bu ilkeye dayanır.
✔ Harf İnkılabı (1928), Soyadı Kanunu (1934), Şapka Kanunu (1925) bu ilkenin eseridir.
✔ Hukuk, eğitim, ekonomi ve toplumsal alanda yapılan reformlarla halkın çağdaşlaşması sağlanmıştır.
📌 Bu ilke, “Devrimlerle ileriye gitmeliyiz” anlayışını içerir.
Örnek Sorular
1. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Cumhuriyetçilik ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?
A) Harf İnkılabı
B) Medeni Kanun’un kabulü
C) Saltanatın kaldırılması
D) Sümerbank’ın kurulması
E) Türk Tarih Kurumu’nun açılması
2. “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi Atatürk’ün hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?
A) Devletçilik
B) Laiklik
C) Cumhuriyetçilik
D) İnkılapçılık
E) Halkçılık
3. “Ne mutlu Türk’üm diyene” anlayışı aşağıdaki hangi ilke ile doğrudan ilişkilidir?
A) Halkçılık
B) Milliyetçilik
C) Laiklik
D) Devletçilik
E) Cumhuriyetçilik
4. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Laiklik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Türk Dil Kurumu’nun kurulması
B) Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesi
C) Halifeliğin kaldırılması
D) Sümerbank’ın açılması
E) Türk Tarih Kurumu’nun kurulması
5. Aşağıdaki ekonomik gelişmelerden hangisi Devletçilik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Harf İnkılabı
B) Tevhid-i Tedrisat Kanunu
C) Sümerbank ve Etibank’ın kurulması
D) Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi
E) Tekke ve Zaviyelerin kapatılması
Atatürk İlkeleri Ünitesi Testi
📌 Aşağıdaki test, “Atatürk İlkeleri” ünitesini kapsayan 10 soruluk bir değerlendirme testidir.
1. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Cumhuriyetçilik ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?
A) Harf İnkılabı
B) Medeni Kanun’un kabulü
C) Saltanatın kaldırılması
D) Sümerbank’ın kurulması
E) Türk Tarih Kurumu’nun açılması
2. “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi Atatürk’ün hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?
A) Devletçilik
B) Laiklik
C) Cumhuriyetçilik
D) İnkılapçılık
E) Halkçılık
3. “Ne mutlu Türk’üm diyene” anlayışı aşağıdaki hangi ilke ile doğrudan ilişkilidir?
A) Halkçılık
B) Milliyetçilik
C) Laiklik
D) Devletçilik
E) Cumhuriyetçilik
4. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Laiklik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Türk Dil Kurumu’nun kurulması
B) Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesi
C) Halifeliğin kaldırılması
D) Sümerbank’ın açılması
E) Türk Tarih Kurumu’nun kurulması
5. Aşağıdaki ekonomik gelişmelerden hangisi Devletçilik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Harf İnkılabı
B) Tevhid-i Tedrisat Kanunu
C) Sümerbank ve Etibank’ın kurulması
D) Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi
E) Tekke ve Zaviyelerin kapatılması
6. Kadınlara siyasi hakların verilmesi Atatürk’ün hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?
A) Laiklik
B) Milliyetçilik
C) Devletçilik
D) Halkçılık
E) İnkılapçılık
7. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Halkçılık ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Aşar Vergisi’nin kaldırılması
B) Tekke ve Zaviyelerin kapatılması
C) Türk Tarih Kurumu’nun kurulması
D) Kapitülasyonların kaldırılması
E) Halifeliğin kaldırılması
8. Aşağıdaki inkılaplardan hangisi İnkılapçılık ilkesi ile doğrudan ilişkilidir?
A) Saltanatın kaldırılması
B) Medeni Kanun’un kabul edilmesi
C) Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi
D) Harf İnkılabı
E) Tüm yenilikler
9. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’nun kurulmasının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Laik eğitim sistemini güçlendirmek
B) Millî kimliği ve kültürü geliştirmek
C) Avrupa ile ilişkileri geliştirmek
D) Osmanlı hanedanını geri getirmek
E) Ekonomik kalkınmayı sağlamak
10. Türk inkılapları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Atatürk İlkeleri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.
B) Laiklik ilkesi doğrultusunda din ve devlet işleri ayrılmıştır.
C) Cumhuriyetçilik ilkesiyle halkın yönetime katılımı sağlanmıştır.
D) Halkçılık ilkesi doğrultusunda toplum sınıflara ayrılmıştır.
E) Devletçilik ilkesiyle ekonomik kalkınma sağlanmıştır.
Cevap Anahtarı
1 – C
2 – C
3 – B
4 – C
5 – C
6 – D
7 – A
8 – E
9 – B
10 – D