Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti(1300-1453)

📌 Bu ünite, Osmanlı Devleti’nin beylikten güçlü bir devlete dönüşme sürecini ele alacaktır.
✔ Osmanlılar, XIV. yüzyılın başında küçük bir beylik olarak kurulmuş, kısa sürede büyük bir imparatorluk hâline gelmiştir.
✔ Bu süreçte Bizans, Balkan devletleri ve Haçlılarla mücadele edilmiştir.
✔ 1453’te İstanbul’un fethiyle Osmanlı Devleti resmen bir imparatorluk hâline gelmiştir.

1. XIV. Yüzyıl Başlarında Yakın Doğu ve Avrupa

📌 XIV. yüzyılda, Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna zemin hazırlayan siyasi ve askerî gelişmeler yaşanmıştır.

✔ Yakın Doğu’nun Durumu:

• Anadolu’da Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmış, küçük Türk beylikleri ortaya çıkmıştır.
• Moğollar, Anadolu’ya büyük zarar vermiştir.
• Memlükler, Mısır ve Suriye’de güçlü bir devlet olarak varlığını sürdürmektedir.
• Bizans, iç karışıklıklar ve taht mücadeleleri ile zayıflamıştır.

✔ Avrupa’nın Durumu:

• Feodalite hâkimdir ve merkezi krallıklar güçlenme sürecindedir.
• Yüzyıl Savaşları (1337-1453), İngiltere ve Fransa arasında devam etmektedir.
• Haçlı Seferleri’nin başarısızlığı, Avrupa’da siyasi bölünmelere neden olmuştur.
• Balkanlarda Sırplar, Bulgarlar ve Macarlar Osmanlı’ya karşı birleşme çabası içindedir.

📌 Bu siyasi ortam, Osmanlı Devleti’nin kısa sürede genişlemesine olanak sağlamıştır.

2. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi (1300-1453)

📌 Osmanlı Devleti, küçük bir beylik olarak Bilecik ve Söğüt çevresinde kurulmuş, kısa sürede büyük bir devlet hâline gelmiştir.

✔ Kurucusu: Osman Gazi (1299)
✔ Kuruluş süreci, Anadolu’daki siyasi boşluktan yararlanılarak gerçekleşmiştir.
✔ Osmanlılar, ilk fetihlerini Bizans’a karşı yapmış ve kısa sürede Anadolu’da güç kazanmıştır.

📌 Osmanlı’nın başarısının temel nedenleri şunlardır:
✔ İstikrarlı bir yönetim anlayışı benimsemeleri
✔ Hoşgörülü bir yönetim politikası izlemeleri
✔ Anadolu’daki diğer Türk beylikleriyle mücadele yerine Bizans’a yönelmeleri
✔ Avrupa’daki siyasi karmaşadan faydalanmaları

📌 Osmanlı’nın kısa sürede genişlemesini hızlandıran faktörleri detaylı inceleyelim.

3. Osmanlı Devleti’nin Yayılışını Hızlandıran Faktörler

📌 Osmanlıların hızla büyümesini sağlayan birçok faktör bulunmaktadır.

✔ Coğrafi Avantaj:

• Osmanlılar, Bizans’a komşu bir bölgede kurulmuş, zayıf Bizans kalelerini kolayca fethetmiştir.
• Balkanlar’da feodal sistem zayıf olduğundan Osmanlılar için uygun bir yayılma alanı oluşmuştur.

✔ İstikrarlı Yönetim:

• Osmanlı sultanları, taht mücadelelerini en aza indirerek güçlü bir yönetim anlayışı oluşturmuştur.
• Merkeziyetçi bir devlet yapılanması benimsenmiştir.

✔ Gaziyan-ı Rum ve Ahiler:

• Gaziyan-ı Rum (Anadolu’daki Müslüman savaşçılar), Osmanlıların fetihlerinde büyük rol oynamıştır.
• Ahilik teşkilatı, Osmanlı’nın ekonomik ve toplumsal yapısını desteklemiştir.

✔ Beylikler Arasında Diplomasi:

• Osmanlılar, Anadolu beylikleriyle savaşmak yerine Bizans ve Balkanlara yönelmiştir.
• Diğer Türk beylikleri ile dostane ilişkiler kurulmuştur.

✔ Tımar Sistemi ve Askerî Yapı:

• Tımar sistemi sayesinde güçlü bir ordu oluşturulmuştur.
• Devşirme sistemi ve Yeniçeri Ocağı gibi askerî yapılanmalar Osmanlı’nın başarısını artırmıştır.

📌 Bu faktörler Osmanlı Devleti’ni kısa sürede büyük bir güce ulaştırmıştır.

4. İlk Osmanlı Fetihleri

📌 Osmanlılar, kuruluş döneminde hızla fetihler yaparak sınırlarını genişletmiştir.

✔ Bursa’nın Fethi (1326):

• Osmanlı Devleti’nin ilk büyük fetihlerinden biridir.
• Orhan Gazi döneminde Bursa alınmış ve başkent yapılmıştır.
• Bursa, Osmanlı Devleti’nin siyasi ve ekonomik merkezi hâline gelmiştir.

✔ Karesi Beyliği’nin Alınması (1345):

• Osmanlılar, Karesi Beyliği’ni alarak ilk kez bir Türk beyliğini topraklarına katmıştır.
• Karesi donanması Osmanlı’ya geçmiş ve denizcilik faaliyetleri başlamıştır.

✔ Rumeli’ye İlk Geçiş: Çimpe Kalesi’nin Alınması (1353):

• Osmanlılar, Bizans’tan Çimpe Kalesi’ni alarak Rumeli’ye geçmiştir.
• Balkan fetihlerinin başlangıcı bu olayla gerçekleşmiştir.

📌 Bu fetihler, Osmanlı’nın Anadolu ve Rumeli’de kalıcı bir güç olmasını sağlamıştır.

5. Balkan Fetihleri ve Haçlılarla Mücadele

📌 Osmanlılar, Balkanlara geçerek bölgedeki Hristiyan devletlerle mücadele etmiştir.

✔ Sırpsındığı Savaşı (1364):

• Osmanlılar ile Haçlılar arasındaki ilk büyük savaştır.
• Zafer sonrası Edirne fethedilmiş ve Osmanlı’nın başkenti olmuştur.

✔ Niğbolu Savaşı (1396):

• Haçlılar, Osmanlı ilerleyişini durdurmak için büyük bir ordu topladı.
• Yıldırım Bayezid, Haçlıları büyük bir yenilgiye uğrattı.
• Niğbolu Zaferi, Osmanlı’nın Balkanlar’daki gücünü pekiştirdi.

✔ Ankara Savaşı (1402):

• Osmanlılar, Timur İmparatorluğu ile karşı karşıya geldi.
• Yıldırım Bayezid, Timur’a yenildi ve Osmanlı Devleti Fetret Devri’ne girdi.

📌 Bu savaşlar Osmanlı’nın büyümesini hızlandırmış ancak Timur tehlikesi nedeniyle bir süre sekteye uğratmıştır.

6. Fetret Devri (1402-1413) ve Osmanlı’nın Yeniden Yükselişi

📌 Ankara Savaşı sonrası Osmanlı Devleti’nde taht kavgası yaşanmış ve devlet geçici olarak zayıflamıştır.

✔ Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında taht mücadelesi başlamış, 11 yıl boyunca Osmanlı’da siyasi istikrarsızlık yaşanmıştır.
✔ I. Mehmed (Çelebi), kardeşlerini yenerek Osmanlı Devleti’ni tekrar toparlamıştır.

📌 Bu süreçte Osmanlı, Balkanlardaki hâkimiyetini korumuş ve Anadolu’daki Türk beyliklerini tekrar kontrol altına almıştır.

7. Osmanlı’nın Yeniden Güçlenmesi ve Son Fetihler

✔ Varna Muharebesi (1444):

• Haçlılar, Osmanlı’ya karşı büyük bir ordu topladı.
• II. Murad, Varna’da Haçlıları mağlup etti ve Osmanlı’nın Balkanlardaki hâkimiyeti güçlendi.

✔ II. Kosova Savaşı (1448):

• Haçlılar Osmanlı’ya karşı son büyük saldırıyı yaptı.
• Osmanlı, bu zaferle Balkanlar’daki üstünlüğünü kesinleştirdi.

📌 Bu savaşlardan sonra Osmanlı, İstanbul’un fethi için hazırlıklara başladı.

Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1300-1453) Ünitesi Testi

📌 Aşağıdaki test, “Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1300-1453)” ünitesini kapsayan 10 soruluk bir değerlendirme testidir.

1. XIV. yüzyılın başlarında Anadolu’nun siyasi durumu hakkında aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Anadolu Selçuklu Devleti yıkılmış, Anadolu’da beylikler kurulmuştur.
B) Osmanlılar, Bizans’a karşı fetih hareketlerine başlamıştır.
C) Moğollar, Anadolu’daki siyasi birliği sağlamıştır.
D) Memlükler, Mısır ve Suriye’de güçlü bir devlet olarak varlığını sürdürmektedir.
E) Anadolu’da çeşitli Türk beylikleri bulunmaktaydı.

2. Osmanlıların kuruluş döneminde Rumeli’de ilk kalıcı toprak kazanımı aşağıdaki olaylardan hangisiyle gerçekleşmiştir?
A) Bursa’nın fethi
B) Karesi Beyliği’nin alınması
C) Çimpe Kalesi’nin alınması
D) Sırpsındığı Savaşı
E) Niğbolu Savaşı

3. Osmanlı Devleti’nin hızlı bir şekilde genişlemesine katkı sağlayan unsurlardan biri değildir?
A) Bizans’ın siyasi ve askerî açıdan zayıf olması
B) Osmanlıların hoşgörülü yönetim anlayışı
C) Osmanlıların Anadolu’daki Türk beyliklerini sürekli savaşarak yenmesi
D) Balkanlarda feodal düzenin zayıf olması
E) Osmanlı ordusunun tımar sistemi ile güçlendirilmesi

4. Osmanlı Devleti’nde başkent sırasıyla hangi şehirlerde olmuştur?
A) Bursa – İznik – Edirne
B) Söğüt – Bursa – Edirne
C) Bursa – Edirne – İstanbul
D) İznik – Edirne – İstanbul
E) Söğüt – Bursa – İstanbul

5. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılan ilk büyük savaştır?
A) Varna Muharebesi
B) Niğbolu Savaşı
C) Ankara Savaşı
D) Sırpsındığı Savaşı
E) II. Kosova Savaşı

6. Aşağıdaki Osmanlı padişahlarından hangisi Fetret Devri’ni sona erdirerek Osmanlı Devleti’ni yeniden toparlamıştır?
A) I. Murad
B) Yıldırım Bayezid
C) I. Mehmet (Çelebi)
D) II. Murad
E) II. Mehmet

7. Niğbolu Savaşı’nın (1396) temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Haçlıların Osmanlı ilerleyişini durdurmak istemesi
B) Osmanlıların Bizans’ı fethetmek istemesi
C) Osmanlıların Karesi Beyliği’ni ele geçirmesi
D) Timur’un Anadolu’ya saldırması
E) Osmanlıların Memlükler ile savaşması

8. Ankara Savaşı (1402) aşağıdaki hangi sonuçla Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkilemiştir?
A) Osmanlı Devleti’nin fetih hareketlerinin hızlanmasına neden olmuştur.
B) Osmanlı Devleti, Karamanoğulları ile mücadele etmek zorunda kalmıştır.
C) Osmanlı Devleti, Rumeli’de toprak kaybetmiştir.
D) Osmanlı tahtında Fetret Devri adı verilen bir dönem yaşanmıştır.
E) Osmanlı Devleti, Anadolu’daki Türk beyliklerini tamamen hâkimiyet altına almıştır.

9. 1444 yılında Osmanlılar ile Haçlılar arasında yapılan ve Osmanlıların zaferiyle sonuçlanan savaş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Niğbolu Savaşı
B) Varna Muharebesi
C) Sırpsındığı Savaşı
D) II. Kosova Savaşı
E) Ankara Savaşı

10. Osmanlıların Balkanlardaki üstünlüğünü kesinleştirdiği savaş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varna Muharebesi
B) Sırpsındığı Savaşı
C) II. Kosova Savaşı
D) Niğbolu Savaşı
E) Ankara Savaşı

Cevap Anahtarı

1 – C
2 – C
3 – C
4 – C
5 – D
6 – C
7 – A
8 – D
9 – B
10 – C