7. Sınıf Ek Fiil Konu Anlatımı

Ek fiil, cümlelerde yüklemin bulunmadığı veya eksik kaldığı durumlarda, cümlenin anlam bütünlüğünü sağlayan ve yüklem işlevi gören yardımcı sözcüklerdir. Ek fiiller, isimlere ve isim soylu sözcüklere yüklem yaparak onların cümlede anlam kazanmasını sağlar. Bu ünite, ek fiilin farklı zaman çekimlerini ve ek fiilin basit zamanlı fiillerle birleşerek oluşturduğu birleşik zamanları incelemektedir. Böylece ek fiilin yapısı ve kullanımı hakkında kapsamlı bilgi sahibi olacaksınız.

A. İSİMLERİ VE İSİM SOYLU SÖZCÜKLERİ YÜKLEM YAPMAK

Ek fiil, cümlelerde yüklem görevi görerek isimlerin ya da isim soylu sözcüklerin üzerine eklenir. Bu kullanım sayesinde cümlelerde yüklemin bulunmadığı durumlarda bile anlatım tamamlanır. Aşağıda ek fiilin farklı çekimlerine yönelik alt başlıklar yer almaktadır:

1. Ek Fiilin Görülen (Bilinen) Geçmiş Zaman Çekimi

Konu Anlatımı:
Görülen geçmiş zaman çekiminde ek fiil, doğrudan gözlemlenmiş ya da kesin olarak bilinen geçmiş eylemleri ifade eder. Bu çekimde ek fiil, “idi” ya da “dı” gibi eklerle kullanılır.
Örnek:

• “Öğrenci sınıfta idi.”
• “O, evde ydi.”

Örnek Sorular:

• Soru 1: “Çocuk bahçede oynuyordu” cümlesinde ek fiilin geçmiş zaman çekimi hangi ekle yapılmıştır?
  a) -yor
  b) -di
  c) -acak
  d) -miş

• Soru 2: Aşağıdaki cümlelerden hangisinde görülen geçmiş zaman çekimi kullanılmıştır?
  a) Kitap masada yadı.
  b) Kitap masada idi.
  c) Kitap masada olacak.
  d) Kitap masada var.

2. Ek Fiilin Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman Çekimi

Konu Anlatımı:
Duyulan geçmiş zaman çekiminde, ek fiilin ifadesi başkalarından duyulan veya öğrenilen geçmiş olayları anlatır. Bu çekimde “miş” ekleri kullanılır.
Örnek:

• “Öğrencinin sınavı iyi geçmiş.”
• “O, dün dışarı çıkmış.”

Örnek Sorular:

• Soru 3: “O, toplantıya katılmış.” cümlesinde ek fiilin duyulan geçmiş zaman çekimi hangi ekle sağlanmıştır?
  a) -di
  b) -miş
  c) -acak
  d) -yor

• Soru 4: Duyulan geçmiş zaman çekiminde kullanılan ek, hangi durumlarda tercih edilir?
  a) Gözlemlenebilen kesin geçmiş olaylarda
  b) Başkalarından öğrenilen veya duyulan olaylarda
  c) Geleceğe yönelik beklentilerde
  d) Sürekli devam eden eylemlerde

3. Ek Fiilin Şart Çekimi

Konu Anlatımı:
Şart çekiminde ek fiil, bir koşulun gerçekleşmesine bağlı olarak ortaya çıkacak durumu ifade eder. Bu çekimde “se” eki kullanılır.
Örnek:

• “Eğer erken kalkarsa, toplantıya katılabilir se.”
• “Derse çalışırsa, sınavı geçer se.”

Örnek Sorular:

• Soru 5: “Yarın yağmur yağarsa, piknik yapılmaz se.” cümlesinde ek fiilin şart çekimi hangi eki içerir?
  a) -di
  b) -miş
  c) -se
  d) -yor

• Soru 6: Şart çekimi hangi tür cümlelerde kullanılır?
  a) Geçmişte gerçekleşen olayları anlatırken
  b) Gelecekteki koşullara bağlı durumları ifade ederken
  c) Sürekli devam eden eylemleri anlatırken
  d) Öğrenilen olayları ifade ederken

4. Ek Fiilin Geniş Zaman Çekimi

Konu Anlatımı:
Geniş zaman çekiminde ek fiil, genel doğruları, alışkanlıkları ve sürekli tekrarlanan durumları ifade etmek için kullanılır. Bu çekimde “dir” eki yaygın olarak görülür.
Örnek:

• “O, her sabah okula gider.”
• “Kitap, masada durur.”

Örnek Sorular:

• Soru 7: “Evimiz şehirde bulunur.” cümlesinde ek fiilin geniş zaman çekimi hangi eki kullanır?
  a) -di
  b) -miş
  c) -se
  d) -dir

• Soru 8: Geniş zaman çekimi, aşağıdakilerden hangisini ifade etmek için kullanılır?
  a) Geçmişte gerçekleşmiş kesin olayları
  b) Gelecekte olacak eylemleri
  c) Alışkanlıkları ve genel doğruları
  d) Şarta bağlı durumları

B. BASİT ZAMANLI FİİLLERİ BİRLEŞİK ZAMANLI YAPMAK

Bölüm B’de, basit zamanlı fiiller ek fiille birleşerek daha karmaşık zaman yapıları oluşturur. Bu birleşik zamanlar, anlatımda zaman ilişkilerini daha detaylı ifade eder.

1. Ek Fiilin Hikâye Birleşik Zamanı

Konu Anlatımı:
Hikâye birleşik zamanı, anlatılan olayların geçmişte sırayla gerçekleştiğini ifade etmek için kullanılır. Bu yapıda ek fiil, geçmişteki olayların bağlantısını kurar.
Örnek:

• “O, yemeğini yiyip, ödevini yapmış tı.”

Örnek Sorular:

• Soru 9: “Dün sinemaya gidip, filmi izlemiş ti.” cümlesinde kullanılan birleşik zaman, hangi yapıdadır?
  a) Hikâye birleşik zamanı
  b) Rivayet birleşik zamanı
  c) Şart birleşik zamanı
  d) Görülen geçmiş zaman

2. Ek Fiilin Rivayet Birleşik Zamanı

Konu Anlatımı:
Rivayet birleşik zamanı, duyulan geçmiş olayların aktarımında kullanılır. Bu yapıda ek fiil, olayların başkalarından öğrenildiğini vurgular.
Örnek:

• “Komşu, yağmur yağdığını söylemiş mişti.”

Örnek Sorular:

• Soru 10: “Arkadaşım, sınavdan yüksek not aldığını rivayet etmiş mişti.” cümlesinde rivayet birleşik zamanı hangi özellik taşır?
  a) Gözlemlenen geçmiş olayları
  b) Başkalarından duyulan geçmiş olayları
  c) Geleceğe yönelik beklentileri
  d) Şarta bağlı durumları

3. Ek Fiilin Şart Birleşik Zamanı

Konu Anlatımı:
Şart birleşik zamanı, gelecekte belirli bir şartın gerçekleşmesi durumunda ortaya çıkacak olayları anlatır. Bu yapıda, ek fiil hem şart hem de sonucu ifade eder.
Örnek:

• “Eğer hava güzel olursa, piknik yapacak tı.”

Örnek Sorular:

• Soru 11: “Eğer ders çalışırsa, sınavı geçeceğine inanmış tı.” cümlesinde şart birleşik zamanı hangi koşulu içerir?
  a) Kesin geçmiş olay
  b) Geleceğe yönelik şart
  c) Duyulan geçmiş olay
  d) Alışkanlık bilgisi

7. Sınıf Türkçe Ek Fiil 10 Soruluk Test

1. Soru: Ek fiil, cümlede hangi işlevi görür?
   a) Sadece isimleri niteler
   b) Yüklemin eksik olduğu durumlarda yüklem görevi yapar
   c) Fiilin anlamını değiştirmez
   d) Sadece zamirlerle kullanılır

2. Soru: Aşağıdakilerden hangisi isim ya da isim soylu sözcüklere ek fiil yapılarak yüklem oluşturmanın örneğidir?
   a) “Öğrenci sınıfta idi.”
   b) “Öğrenci koşuyor.”
   c) “Öğrenci okuyor.”
   d) “Öğrenci kitap.”

3. Soru: Görülen (bilinen) geçmiş zaman çekiminde ek fiilin en sık kullanılan eki hangisidir?
   a) -di
   b) -miş
   c) -se
   d) -dir

4. Soru: “O, evde ydi.” cümlesinde kullanılan ek fiilin çekim türü hangisidir?
   a) Görülen geçmiş zaman
   b) Duyulan geçmiş zaman
   c) Şart çekimi
   d) Geniş zaman

5. Soru: “O, dışarı çıkmış.” cümlesinde hangi geçmiş zaman çekimi kullanılmıştır?
   a) Görülen geçmiş zaman
   b) Duyulan geçmiş zaman
   c) Şart çekimi
   d) Geniş zaman

6. Soru: Şart çekiminde ek fiil hangi eki içerir?
   a) -di
   b) -miş
   c) -se
   d) -dir

7. Soru: “Evimiz şehirde bulunur.” cümlesinde ek fiilin geniş zaman çekiminde kullanılması hangi eki getirir?
   a) -di
   b) -miş
   c) -se
   d) -dir

8. Soru: Aşağıdaki birleşik zamanlardan hangisi, geçmişte yaşanan olayların sıralı anlatımında kullanılır?
   a) Hikâye birleşik zamanı
   b) Rivayet birleşik zamanı
   c) Şart birleşik zamanı
   d) Geniş zaman

9. Soru: “Komşu, yağmur yağdığını söylemiş mişti.” cümlesinde kullanılan birleşik zamanın özelliği nedir?
   a) Gözlemlenen geçmiş olay
   b) Duyulan geçmiş olay
   c) Geleceğe yönelik beklenti
   d) Şarta bağlı sonuç

10. Soru: Ek fiilin şart birleşik zamanı, aşağıdaki cümlelerden hangisinde doğru kullanılmıştır?
    a) “Eğer erken kalkarsa, kahvaltısını yapacak tı.”
    b) “Eğer erken kalkarsa, kahvaltısını yapacak di.”
    c) “Eğer erken kalkarsa, kahvaltısını yapacak mişti.”
    d) “Eğer erken kalkarsa, kahvaltısını yapacak dir.”

Test Cevap Anahtarı

1. b)
2. a)
3. a)
4. a)
5. b)
6. c)
7. d)
8. a)
9. b)
10. a)