İçindekiler
Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi / Canlılar ve Yaşam Konu Anlatımı
Dünya üzerindeki tüm canlılar enerjiye ihtiyaç duyar. Enerji, besin zinciri ile canlıdan canlıya aktarılır ve doğada sürekli bir döngü içinde bulunur. Bunun yanı sıra, madde döngüleri ve enerji dönüşümleri sayesinde ekosistem dengesi korunur. Ancak, çevre sorunları ve insan faaliyetleri bu dengeyi bozabilir.
Bu ünitede, besin zinciri, enerji akışı, madde döngüleri, çevre sorunları ve sürdürülebilir kalkınma gibi konuları detaylıca inceleyeceğiz.
Besin Zinciri ve Enerji Akışı
Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için besin ve enerjiye ihtiyacı vardır. Besin zinciri ve enerji akışı, ekosistemdeki canlılar arasında enerjinin nasıl aktarıldığını gösterir.
✔ Güneş, ekosistemdeki en temel enerji kaynağıdır.
✔ Enerji, üreticilerden tüketicilere ve ayrıştırıcılara doğru akar.
✔ Besin zinciri, ekosistemin sağlıklı işlemesini sağlar.
Besin Zinciri Nedir?
📌 Besin zinciri, bir canlıdan diğerine enerji ve besin aktarımını gösteren sıralı ilişkilerdir.
✔ Besin zinciri, üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardan oluşur.
Besin Zincirinin Bileşenleri
1️⃣ Üreticiler (Ototroflar) → Güneş enerjisini kullanarak fotosentez yapar ve kendi besinlerini üretirler.
✔ Örnek: Bitkiler, algler, fitoplanktonlar.
2️⃣ Tüketiciler (Heterotroflar) → Kendi besinlerini üretemeyen ve diğer canlılarla beslenen organizmalardır.
✔ 1. Tüketici (Otçullar – Herbivorlar): Yalnızca bitkilerle beslenir. (Örn: Tavşan, inek)
✔ 2. Tüketici (Etçiller – Karnivorlar): Otçullarla beslenir. (Örn: Tilki, kurt)
✔ 3. Tüketici (Tepe Yırtıcılar): Besin zincirinin en üstündedir, kendisini avlayan bir canlı yoktur. (Örn: Kartal, aslan)
3️⃣ Ayrıştırıcılar (Çürükçüller – Saprofitler) → Ölü organizmaları parçalayarak besin döngüsüne geri kazandırır.
✔ Örnek: Mantarlar, bakteriler.
📌 Besin zinciri sayesinde enerji, üreticiden tüketiciye ve sonunda ayrıştırıcılara doğru akar.
Enerji Akışı ve Besin Piramidi
📌 Enerji, besin zincirinde tek yönlüdür ve her basamakta kayıplar olur.
📌 En fazla enerji, üreticilerde bulunur ve yukarı çıkıldıkça enerji azalır.
✔ Üreticiler → Tüketiciler → Ayrıştırıcılar şeklinde bir enerji akışı vardır.
📌 Enerji kaybı nedeniyle piramit yukarı doğru daralır.
📌 Her basamakta enerjinin %90’ı ısı olarak kaybolur.
✔ Bu yüzden etçil hayvanlar daha az sayıda bulunur.
✔ Otçul hayvanların sayısı, yırtıcılara göre daha fazladır.
Besin Ağı ve Zincir Arasındaki Fark
✔ Besin zinciri, tek bir enerji aktarım yolunu gösterir.
✔ Besin ağı, bir ekosistemdeki birçok besin zincirinin birleşimidir.
📌 Örnek:
- Besin Zinciri: Ot → Çekirge → Kurbağa → Yılan → Kartal
- Besin Ağı: Aynı ekosistemdeki birçok farklı besin zincirinin birleşmesiyle oluşur.
İnsan Faaliyetleri ve Besin Zinciri
📌 İnsan faaliyetleri besin zincirini olumsuz etkileyebilir:
✔ Tarım ilaçları ve kimyasal atıklar, besin zincirindeki canlıları zehirleyebilir.
✔ Ormanların yok edilmesi, üretici canlıların azalmasına neden olur.
✔ Aşırı avlanma, doğal dengenin bozulmasına yol açar.
📌 Ekosistemin korunması için:
✔ Doğal dengeyi bozmayacak tarım uygulamaları yapılmalı.
✔ Ormanlık alanlar korunmalı.
✔ Sürdürülebilir avlanma yöntemleri kullanılmalı.
Besin Zinciri ve Enerji Akışı Örnek Soru ve Çözümleri
1. Soru
Besin zincirinde enerji akışı hangi yöndedir?
A) Ayrıştırıcılar → Üreticiler → Tüketiciler
B) Tüketiciler → Üreticiler → Ayrıştırıcılar
C) Üreticiler → Tüketiciler → Ayrıştırıcılar
D) Ayrıştırıcılar → Tüketiciler → Üreticiler
✅ Cevap: C) Üreticiler → Tüketiciler → Ayrıştırıcılar
Çözüm: Güneş’ten gelen enerji önce üreticilere, sonra tüketicilere ve en son ayrıştırıcılara aktarılır.
2. Soru
Besin piramidinde en fazla enerji hangi canlı grubunda bulunur?
A) Tepe yırtıcılar
B) İkincil tüketiciler
C) Birincil tüketiciler
D) Üreticiler
✅ Cevap: D) Üreticiler
Çözüm: Üreticiler, enerjiyi doğrudan Güneş’ten aldıkları için en fazla enerjiye sahiptir.
3. Soru
Aşağıdakilerden hangisi besin ağı ile besin zinciri arasındaki farklardan biridir?
A) Besin zinciri doğadaki tüm canlıları kapsar, besin ağı ise sadece hayvanları içerir.
B) Besin ağı, birden fazla besin zincirinin birleşimiyle oluşur.
C) Besin zinciri karmaşık bir yapı oluştururken, besin ağı daha basittir.
D) Besin ağı yalnızca üreticileri ve tüketicileri kapsar.
✅ Cevap: B) Besin ağı, birden fazla besin zincirinin birleşimiyle oluşur.
Çözüm: Besin ağı, ekosistemdeki tüm besin zincirlerinin birleşimiyle oluşur ve daha karmaşık bir yapıdır.
Özet
✔ Besin zinciri, enerjinin üreticilerden tüketicilere ve ayrıştırıcılara aktarılmasını gösterir.
✔ Besin piramidi yukarı çıktıkça enerji kaybolur, en fazla enerji üreticilerde bulunur.
✔ Besin ağı, birden fazla besin zincirinin birleşmesiyle oluşur.
✔ İnsan faaliyetleri besin zincirini bozabilir, bu yüzden ekosistemin korunması önemlidir.
Enerji Dönüşümleri
Enerji, bir formdan başka bir forma dönüşebilir ancak yoktan var olmaz ve vardan yok olmaz. Bu durum “Enerjinin Korunumu Yasası” ile açıklanır.
✔ Enerji, bir sistemden başka bir sisteme aktarılabilir veya bir formdan diğerine dönüşebilir.
✔ Doğadaki tüm olaylar, enerji dönüşümleriyle gerçekleşir.
Enerjinin Korunumu Yasası
📌 Enerjinin Korunumu Yasası’na göre:
✔ Enerji yoktan var edilemez, var olan enerji de yok edilemez.
✔ Enerji yalnızca farklı türlere dönüşebilir veya bir sistemden diğerine aktarılabilir.
📌 Örnek:
- Bir ampul yandığında elektrik enerjisi ışık ve ısı enerjisine dönüşür.
- Bir top yüksekten bırakıldığında potansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşür.
✔ Bu dönüşümler sayesinde doğadaki süreçler devam eder.
Enerji Türleri ve Dönüşümleri
Enerji dönüşümleri, farklı enerji türleri arasında gerçekleşir.
📌 Enerji Türleri:
📌 Örnek Enerji Dönüşümleri:
- Güneş paneli: Işık enerjisi → Elektrik enerjisi
- Pil: Kimyasal enerji → Elektrik enerjisi
- Ampul: Elektrik enerjisi → Işık ve ısı enerjisi
- Araba motoru: Kimyasal enerji → Isı ve hareket (kinetik) enerjisi
- Köprüden atlayan kişi: Potansiyel enerji → Kinetik enerji
✔ Doğadaki olaylar, sürekli enerji dönüşümleri ile gerçekleşir.
Günlük Hayatta Enerji Dönüşümleri
📌 Bazı yaygın enerji dönüşümleri:
✔ Güneş enerjisi → Bitkilerin fotosentezi ile kimyasal enerjiye dönüşür.
✔ Bir lamba yanarken elektrik enerjisi → Işık ve ısı enerjisine dönüşür.
✔ Kendi vücudumuzda besinlerden aldığımız kimyasal enerji → Hareket (kinetik) enerjisine dönüşür.
✔ Bir radyo ses yaydığında elektrik enerjisi → Ses enerjisine dönüşür.
📌 Örnek:
Bir futbolcu, topa vurduğunda kaslarında depolanan kimyasal enerji → kinetik enerjiye dönüşür ve top hareket eder.
Çevre ve Enerji Dönüşümleri
📌 Enerji dönüşümleri, çevremizdeki olayları ve teknolojik sistemleri anlamamızı sağlar.
✔ Yenilenebilir enerji kaynakları (Güneş, rüzgar, su enerjisi) sürdürülebilir enerji sağlamak için kullanılır.
✔ Fosil yakıtların yanması, çevreye zarar verir ve küresel ısınmaya neden olur.
✔ Alternatif enerji kaynakları, temiz enerji sağlamak için geliştirilmiştir.
📌 Örnek:
- Hidroelektrik santralinde suyun potansiyel enerjisi → Kinetik enerji → Elektrik enerjisine dönüşür.
- Güneş panellerinde ışık enerjisi → Elektrik enerjisine dönüşür.
Enerji Dönüşümleri Örnek Soru ve Çözümleri
1. Soru
Enerjinin korunumu yasasına göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Enerji yok edilebilir, ancak yeni enerji üretilemez.
B) Enerji bir türden diğerine dönüşebilir, ancak yok edilemez.
C) Enerji kaybolur ve geri dönüşemez.
D) Enerji sürekli azalır ve tükenir.
✅ Cevap: B) Enerji bir türden diğerine dönüşebilir, ancak yok edilemez.
Çözüm: Enerji, yalnızca farklı formlara dönüşebilir ancak tamamen yok edilemez veya sıfırdan üretilemez.
2. Soru
Bir ampul yandığında hangi enerji dönüşümü gerçekleşir?
A) Elektrik enerjisi → Işık ve ısı enerjisi
B) Kimyasal enerji → Elektrik enerjisi
C) Kinetik enerji → Potansiyel enerji
D) Nükleer enerji → Elektrik enerjisi
✅ Cevap: A) Elektrik enerjisi → Işık ve ısı enerjisi
Çözüm: Elektrik ampulden geçerken hem ışık hem de ısı enerjisine dönüşür.
3. Soru
Güneş enerjisinden elektrik üretmek için hangi sistem kullanılır?
A) Hidroelektrik santrali
B) Rüzgar türbini
C) Güneş paneli
D) Termik santral
✅ Cevap: C) Güneş paneli
Çözüm: Güneş panelleri, güneş ışığını elektriğe çevirerek enerji dönüşümü sağlar.
Özet
✔ Enerjinin Korunumu Yasası’na göre, enerji yok edilemez, sadece dönüşebilir.
✔ Enerji dönüşümleri doğada ve günlük hayatta sürekli gerçekleşir.
✔ Potansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşebilir ve birçok farklı enerji türü arasında dönüşüm sağlanabilir.
✔ Yenilenebilir enerji kaynakları çevreyi koruyarak sürdürülebilir enerji sağlar.
Madde Döngüleri ve Çevre Sorunları
Dünya üzerindeki canlılar ve cansız çevre arasında sürekli bir madde alışverişi vardır. Bu döngüler, ekosistem dengesinin korunmasını sağlar. Ancak, insan faaliyetleri ve çevre kirliliği bu döngüleri olumsuz etkileyebilir.
Madde Döngüleri Nedir?
📌 Madde döngüleri, doğada bulunan elementlerin (karbon, azot, su vb.) sürekli olarak farklı formlara dönüşerek ekosistem içinde dolaşmasıdır.
✔ Su, oksijen, karbon, azot ve fosfor gibi elementler doğada belirli döngülerle hareket eder.
✔ Bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar bu döngülerin devamlılığında önemli rol oynar.
Önemli Madde Döngüleri
📌 1️⃣ Su Döngüsü
✔ Su buharlaşır, yoğunlaşır ve yağmur olarak geri döner.
✔ Bitkiler terleme ile suyu atmosfere verir.
✔ Su döngüsü, temiz su kaynaklarını yeniler ve ekosistemleri dengede tutar.
📌 Örnek:
- Göllerden ve denizlerden buharlaşan su, atmosferde yoğunlaşarak yağmur veya kar olarak yeryüzüne geri döner.
- Toprağa düşen su, yer altı sularına karışarak tekrar kullanılabilir hale gelir.
📌 İnsan Etkisi:
- Sanayileşme ve küresel ısınma su döngüsünü bozabilir.
- Aşırı su tüketimi ve ormansızlaşma, suyun doğal akışını değiştirir.
📌 2️⃣ Karbon Döngüsü
✔ Karbon, atmosfer, okyanuslar, bitkiler ve hayvanlar arasında döner.
✔ Fotosentez yapan bitkiler atmosferden CO₂ alır ve besin üretir.
✔ Canlılar solunum ile CO₂’yi atmosfere geri verir.
📌 Örnek:
- Bitkiler atmosferden CO₂ alarak fotosentez yapar ve oksijen üretir.
- Hayvanlar ve insanlar oksijen soluyarak karbonu besin olarak kullanır ve solunum ile CO₂ açığa çıkarır.
- Fosil yakıtların yakılması (kömür, petrol) karbon döngüsünü olumsuz etkiler.
📌 İnsan Etkisi:
- Fosil yakıt kullanımı ve ormansızlaşma atmosferdeki CO₂ miktarını artırır.
- Küresel ısınmaya sebep olan sera gazları, karbon döngüsünü bozar.
📌 3️⃣ Azot Döngüsü
✔ Azot, canlıların protein ve DNA sentezi için gereklidir.
✔ Atmosferde %78 oranında azot bulunur, ancak doğrudan kullanılamaz.
✔ Azot bakterileri, azotu bitkiler tarafından kullanılabilir hale getirir.
📌 Örnek:
- Bakteriler, atmosferdeki azotu toprağa bağlar.
- Bitkiler bu azotu kullanır ve hayvanlara aktarır.
- Hayvan ve bitki atıkları toprağa karışarak azot tekrar doğaya döner.
📌 İnsan Etkisi:
- Fazla gübre kullanımı, toprak ve su dengesini bozar.
- Sanayi atıkları, azot döngüsünü kirletebilir.
📌 4️⃣ Oksijen Döngüsü
✔ Oksijen, fotosentez ve solunum ile döngü içinde kalır.
✔ Bitkiler fotosentez yaparak oksijen üretir, canlılar solunum yaparak tüketir.
📌 Örnek:
- Ağaçlar ve bitkiler oksijen üretir.
- İnsanlar ve hayvanlar solunum ile oksijeni kullanır.
📌 İnsan Etkisi:
- Ormansızlaşma oksijen üretimini azaltır.
- Hava kirliliği oksijen kalitesini düşürür.
Çevre Sorunları
Madde döngülerini bozan en büyük etken insan faaliyetleridir.
📌 Başlıca çevre sorunları şunlardır:
✔ Hava kirliliği: Fabrika ve araç egzozlarından çıkan gazlar, solunum sistemine zarar verir ve iklim değişikliğine neden olur.
✔ Su kirliliği: Fabrika atıkları, evsel atıklar ve tarım ilaçları, içme sularını kirletir.
✔ Toprak kirliliği: Tarım ilaçları ve sanayi atıkları toprağı verimsiz hale getirir.
✔ Ormansızlaşma: Ağaçların kesilmesi, oksijen döngüsünü ve biyolojik çeşitliliği olumsuz etkiler.
✔ Küresel ısınma: Sera gazlarının artışı, sıcaklıkların yükselmesine ve iklim değişikliğine sebep olur.
📌 Örnek: Sanayileşme ve araç kullanımı CO₂ miktarını artırarak küresel ısınmaya neden olur.
📌 Çevreyi korumak için:
✔ Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
✔ Ağaç dikimi artırılmalıdır.
✔ Plastik tüketimi azaltılmalıdır.
✔ Su ve enerji tasarrufu yapılmalıdır.
Madde Döngüleri ve Çevre Sorunları Örnek Soru ve Çözümleri
1. Soru
Hangi madde döngüsü, bitkiler tarafından fotosentez sırasında kullanılan ve solunum sırasında atmosfere geri verilen bir gazı içerir?
A) Su döngüsü
B) Karbon döngüsü
C) Azot döngüsü
D) Fosfor döngüsü
✅ Cevap: B) Karbon döngüsü
Çözüm: Bitkiler fotosentez sırasında CO₂ alır ve oksijen üretir, canlılar ise solunumla CO₂ açığa çıkarır.
2. Soru
Hangi insan faaliyeti su döngüsünü olumsuz etkileyebilir?
A) Ormanların yok edilmesi
B) Rüzgar enerjisi kullanımı
C) Geri dönüşümün artırılması
D) Hayvan yetiştiriciliği
✅ Cevap: A) Ormanların yok edilmesi
Çözüm: Ormanlar, su döngüsünde terleme ile suyun atmosfere geri dönmesini sağlar. Ağaçlar kesildiğinde su döngüsü bozulur.
3. Soru
Aşağıdakilerden hangisi karbon döngüsüne zarar verir?
A) Ağaç dikmek
B) Fosil yakıt kullanımı
C) Geri dönüşüm yapmak
D) Su arıtma sistemleri kurmak
✅ Cevap: B) Fosil yakıt kullanımı
Çözüm: Fosil yakıtların yanması atmosferde CO₂ miktarını artırarak küresel ısınmaya neden olur.
Özet
✔ Su, karbon, azot ve oksijen döngüleri ekosistemin devamlılığını sağlar.
✔ İnsan faaliyetleri bu döngüleri bozarak çevre sorunlarına neden olabilir.
✔ Ormansızlaşma, hava kirliliği ve fosil yakıt kullanımı doğaya zarar verir.
✔ Çevreyi korumak için yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı ve geri dönüşüm artırılmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma
Sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye atmadan, bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilen ekonomik ve çevresel bir gelişim modelidir.
✔ Doğal kaynakların korunmasını sağlar.
✔ Çevreye zarar vermeden ekonomik büyüme hedefler.
✔ Atık yönetimi ve enerji tasarrufu gibi uygulamaları içerir.
Sürdürülebilir Kalkınma Nedir?
📌 Sürdürülebilir kalkınma, çevreyi koruyarak ekonomik gelişmeyi ve toplumsal refahı sağlamayı amaçlayan bir sistemdir.
✔ Üç temel bileşeni vardır:
1️⃣ Çevresel Sürdürülebilirlik → Doğal kaynakları koruma, çevre kirliliğini önleme, biyolojik çeşitliliği sürdürme.
2️⃣ Ekonomik Sürdürülebilirlik → Uzun vadede ekonomik büyümeyi sağlama, doğal kaynakları verimli kullanma.
3️⃣ Sosyal Sürdürülebilirlik → Toplumsal refahı artırma, eğitim ve sağlık sistemlerini geliştirme.
📌 Örnek: Tarımda kimyasal gübre kullanımı yerine organik tarıma yönelmek, sürdürülebilir kalkınma örneğidir.
Sürdürülebilir Kalkınmanın Önemi
✔ Doğal kaynakların tükenmesini engeller.
✔ Çevre kirliliğini azaltır.
✔ İklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlar.
✔ Uzun vadeli ekonomik kalkınmayı destekler.
✔ Toplum sağlığını ve yaşam kalitesini artırır.
📌 Örnek:
- Su kaynaklarını bilinçli kullanmak, gelecek nesiller için temiz suyun korunmasını sağlar.
- Geri dönüşüm uygulamak, atık miktarını azaltarak doğal kaynakların korunmasına yardımcı olur.
Sürdürülebilir Kalkınma İçin Alınabilecek Önlemler
📌 1️⃣ Yenilenebilir Enerji Kullanımı
✔ Güneş, rüzgar, hidroelektrik enerji gibi kaynaklar kullanılmalıdır.
✔ Fosil yakıtların yerine temiz enerji kullanımı teşvik edilmelidir.
📌 2️⃣ Çevre Dostu Tarım ve Ormancılık
✔ Kimyasal gübre ve pestisit kullanımı azaltılmalıdır.
✔ Ormansızlaşmayı önlemek için ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.
📌 3️⃣ Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm
✔ Plastik, cam, kağıt gibi malzemeler geri dönüştürülmelidir.
✔ Atıkların doğaya zarar vermeden bertaraf edilmesi sağlanmalıdır.
📌 4️⃣ Su ve Enerji Tasarrufu
✔ Evlerde ve sanayide suyun tasarruflu kullanılması teşvik edilmelidir.
✔ Binalarda enerji verimliliği artırılmalı, LED ampuller kullanılmalıdır.
📌 5️⃣ Bilinçli Tüketim ve Doğal Kaynakların Korunması
✔ Gereksiz tüketim azaltılmalı ve sürdürülebilir ürünler tercih edilmelidir.
✔ Ekolojik denge korunmalı, biyolojik çeşitlilik desteklenmelidir.
📌 Örnek: Elektrikli araç kullanımı, karbon salınımını azaltarak sürdürülebilir bir çevre sağlar.
Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
📌 Birleşmiş Milletler (BM), sürdürülebilir kalkınma için 17 hedef belirlemiştir:
✔ Açlığı ve yoksulluğu azaltmak
✔ Kaliteli eğitim ve sağlık hizmetleri sağlamak
✔ Temiz su ve enerjiye erişimi artırmak
✔ İklim değişikliğiyle mücadele etmek
✔ Ekonomik büyümeyi çevre dostu hale getirmek
📌 Örnek: Dünya genelinde plastik kullanımını azaltmak ve geri dönüşümü teşvik etmek bu hedeflerden biridir.
Sürdürülebilir Kalkınmanın Karşılaştığı Zorluklar
✔ Sanayileşmenin çevreye verdiği zararlar
✔ Fosil yakıtların yaygın kullanımı
✔ Aşırı nüfus artışı ve doğal kaynakların tükenmesi
✔ Geri dönüşüm ve yenilenebilir enerjiye yeterince yatırım yapılmaması
📌 Örnek: Hızlı sanayileşme, su ve hava kirliliğini artırarak sürdürülebilir kalkınmayı zorlaştırabilir.
Sürdürülebilir Kalkınma Örnek Soru ve Çözümleri
1. Soru
Sürdürülebilir kalkınma hangi üç temel bileşenden oluşur?
A) Sanayi, ekonomi, teknoloji
B) Çevresel, ekonomik, sosyal
C) Tarım, enerji, üretim
D) Eğitim, sağlık, ekonomi
✅ Cevap: B) Çevresel, ekonomik, sosyal
Çözüm: Sürdürülebilir kalkınma; çevreyi koruma, ekonomik büyüme ve toplumsal refahı sağlamaya dayanır.
2. Soru
Aşağıdakilerden hangisi sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayan bir uygulamadır?
A) Fosil yakıt kullanımını artırmak
B) Ormanları yok etmek
C) Geri dönüşüm sistemlerini geliştirmek
D) Plastik kullanımını yaygınlaştırmak
✅ Cevap: C) Geri dönüşüm sistemlerini geliştirmek
Çözüm: Geri dönüşüm, doğal kaynakların korunmasına yardımcı olur ve çevreye zarar veren atık miktarını azaltır.
3. Soru
Sürdürülebilir kalkınmanın amaçlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğal kaynakları hızla tüketmek
B) Sanayileşmeyi doğadan bağımsız hale getirmek
C) Gelecek nesillerin de doğal kaynakları kullanmasını sağlamak
D) Enerji tasarrufunu engellemek
✅ Cevap: C) Gelecek nesillerin de doğal kaynakları kullanmasını sağlamak
Çözüm: Sürdürülebilir kalkınma, doğal kaynakları koruyarak uzun vadede kalkınmayı hedefler.
Özet
✔ Sürdürülebilir kalkınma, çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliği kapsayan bir kalkınma modelidir.
✔ Doğal kaynakların korunması, enerji tasarrufu ve geri dönüşüm sürdürülebilir kalkınmanın temel prensipleridir.
✔ Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, çevre kirliliğini azaltır ve ekolojik dengeyi korur.
✔ Plastik kullanımının azaltılması, su ve enerji tasarrufu gibi uygulamalar sürdürülebilir kalkınmayı destekler.
Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi – 10 Soruluk Ünite Testi
1. Soru
Aşağıdakilerden hangisi besin zincirinde üretici canlılara örnektir?
A) Tavşan
B) Mantar
C) Çam ağacı
D) Kurt
2. Soru
Besin zincirinde enerji akış yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ayrıştırıcılar → Tüketiciler → Üreticiler
B) Tüketiciler → Üreticiler → Ayrıştırıcılar
C) Üreticiler → Tüketiciler → Ayrıştırıcılar
D) Ayrıştırıcılar → Üreticiler → Tüketiciler
3. Soru
Bir top yüksek bir noktadan bırakıldığında hangi enerji dönüşümü gerçekleşir?
A) Kinetik enerji → Potansiyel enerji
B) Potansiyel enerji → Kinetik enerji
C) Isı enerjisi → Işık enerjisi
D) Elektrik enerjisi → Kimyasal enerji
4. Soru
Aşağıdaki enerji dönüşümlerinden hangisi yanlıştır?
A) Ampul yanarken elektrik enerjisi → ışık ve ısı enerjisine dönüşür.
B) Güneş panellerinde ışık enerjisi → elektrik enerjisine dönüşür.
C) Arabaların yakıtı kimyasal enerji → kinetik enerjiye dönüşür.
D) Bir rüzgar türbininde elektrik enerjisi → rüzgar enerjisine dönüşür.
5. Soru
Aşağıdakilerden hangisi karbon döngüsünü olumsuz etkileyen bir durumdur?
A) Ağaç dikmek
B) Fosil yakıt kullanımı
C) Geri dönüşüm yapmak
D) Organik tarım uygulamak
6. Soru
Doğada su döngüsü aşağıdaki hangi süreçlerle gerçekleşir?
A) Yoğuşma, buharlaşma, yağış
B) Çürüme, fotosentez, solunum
C) Buharlaşma, sindirim, solunum
D) Yanma, erime, fotosentez
7. Soru
Aşağıdakilerden hangisi sürdürülebilir kalkınmaya örnektir?
A) Fosil yakıt kullanımını artırmak
B) Geri dönüşüm sistemlerini geliştirmek
C) Ormanları yok etmek
D) Endüstriyel atıkları suya bırakmak
8. Soru
Hangi yenilenebilir enerji kaynağı çevreyi en az kirletir?
A) Kömür
B) Rüzgar
C) Doğal gaz
D) Petrol
9. Soru
Sürdürülebilir kalkınma için aşağıdaki önlemlerden hangisi alınmalıdır?
A) Ağaç kesimini artırmak
B) Sanayi atıklarını doğrudan doğaya bırakmak
C) Güneş ve rüzgar enerjisini kullanmak
D) Plastik kullanımını artırmak
10. Soru
Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çevreyi korumadan hızlı sanayileşme sağlamak
B) Temiz su ve enerji kaynaklarının korunmasını sağlamak
C) Ormanları yok ederek yeni sanayi alanları açmak
D) Tüm doğal kaynakları tüketmek
Cevap Anahtarı
- C) Çam ağacı
- C) Üreticiler → Tüketiciler → Ayrıştırıcılar
- B) Potansiyel enerji → Kinetik enerji
- D) Bir rüzgar türbininde elektrik enerjisi → rüzgar enerjisine dönüşür. (Yanlış çünkü tam tersi olur, rüzgar enerjisi elektrik enerjisine dönüşür.)
- B) Fosil yakıt kullanımı
- A) Yoğuşma, buharlaşma, yağış
- B) Geri dönüşüm sistemlerini geliştirmek
- B) Rüzgar
- C) Güneş ve rüzgar enerjisini kullanmak
- B) Temiz su ve enerji kaynaklarının korunmasını sağlamak