Günlük yaşantımızda birçok alanda veri toplar ve bu verilerden sonuçlar çıkarmaya çalışırız. Anketler, sınav sonuçları, hava durumu ölçümleri gibi örnekler, istatistiksel araştırmanın konularıdır. İstatistik, bu verilerin toplanması, düzenlenmesi, yorumlanması ve sunulmasıyla ilgilenir.

Bu ünitede, bir istatistiksel araştırmanın hangi aşamalardan oluştuğunu öğrenecek; veri toplama yöntemleri, verileri sınıflandırma ve analiz etme gibi temel beceriler kazanacaksın. Böylece sayıların ve grafiklerin arkasındaki anlamı daha iyi kavrayacaksın.

1. İstatistiksel Araştırma Süreci Nedir?

Bir istatistiksel araştırma genellikle 4 temel aşamadan oluşur:

  1. Araştırma sorusunun belirlenmesi

  2. Verilerin toplanması

  3. Verilerin düzenlenmesi ve görselleştirilmesi

  4. Sonuçların yorumlanması

Örnek:

Soru: “9. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları nasıldır?”

  • Veri toplama: Anket yapılır.

  • Düzenleme: Kaç kişi günde kaç saat okuyor.

  • Görselleştirme: Sütun grafiği hazırlanır.

  • Yorum: Haftada 3 saatten az okuyanların oranı yüksek.

2. Veri Toplama Yöntemleri

Veri toplamak için çeşitli yöntemler kullanılır:

  • Gözlem: Olayları izleyerek veri elde etme

  • Anket: Bireylere sorular yöneltilerek veri toplama

  • Deney: Kontrollü ortamda veri üretme

  • İnceleme: Hazır kaynaklardan veri çekme

Örnek:

Bir sınıfta hangi müzik türünün sevildiğini öğrenmek için anket yapılabilir.

3. Verilerin Sınıflandırılması

Toplanan veriler anlamlı gruplara ayrılarak sınıflandırılır:

  • Nitel Veriler: Sayısal olmayan veriler (örnek: göz rengi, sevilen renk)

  • Nicel Veriler: Sayılarla ifade edilen veriler (örnek: boy uzunluğu, yaş)

Nicel veriler de ikiye ayrılır:

  • Süreklilik Gösteren Veriler: Onlu sistemle ölçülebilen (örneğin, ağırlık, sıcaklık)

  • Süreklilik Göstermeyen Veriler: Bütün sayılarla ifade edilen (örneğin, çocuk sayısı)

4. Verilerin Düzenlenmesi

Toplanan veriler aşağıdaki yöntemlerle düzenlenir:

  • Frekans Tablosu: Her verinin kaç kez tekrarlandığını gösterir.

  • Sıklık (Frekans): Verinin gözlenme sayısıdır.

  • Sütun Grafiği: Verileri görsel olarak karşılaştırmak için kullanılır.

  • Çizgi Grafiği: Zamanla değişimi gösterir.

Örnek Frekans Tablosu:

5. Verilerin Yorumlanması

Düzenlenen ve grafikleştirilen veriler yorumlanarak, sonuçlar çıkarılır.

  • Hangi değerler öne çıkıyor?

  • Değerler arasında nasıl bir dağılım var?

  • Ortalama, en çok tekrarlanan değer nedir?

Örnek:

Yukarıdaki tabloda en çok kitap okuyan öğrenci sayısı 2 kitapla 8 kişidir.
Yani “mod” = 2’dir. Çoğunluk bu miktarda kitap okumuştur.

9. Sınıf Matematik İstatistiksel Araştırma Süreci Testi

1. “Öğrencilerin boy uzunluklarını ölçmek” hangi veri toplama yöntemine örnektir?
A) Anket
B) Deney
C) Gözlem
D) Ölçüm

2. Göz rengi gibi sayısal olmayan veriler hangi türdendir?
A) Nicel
B) Nitel
C) Süreklilik gösteren
D) Sınıflandırılamaz

3. Aşağıdakilerden hangisi istatistiksel araştırma sürecinin ilk adımıdır?
A) Verileri analiz etme
B) Araştırma sorusunu belirleme
C) Grafik çizme
D) Frekans tablosu oluşturma

4. “Bir okulda öğrencilerin favori spor branşı nedir?” sorusu için en uygun yöntem:
A) Gözlem
B) Deney
C) Anket
D) Ölçüm

5. Sayılarla ifade edilebilen veriler aşağıdaki hangi türdür?
A) Nitel
B) Nicel
C) Sözlü
D) Anlamsal

6. Aşağıdakilerden hangisi süreklilik göstermeyen nicel veriye örnektir?
A) Vücut sıcaklığı
B) Yaş
C) Boy
D) Ağırlık

7. Bir veri kümesinde en çok tekrarlanan değere ne ad verilir?
A) Ortalama
B) Medyan
C) Mod
D) Değer

8. Verilerin kaç kez tekrarlandığını gösteren tabloya ne ad verilir?
A) Sütun grafiği
B) Frekans tablosu
C) Çizgi grafiği
D) Ölçüm cetveli

9. Aşağıdakilerden hangisi verilerin görsel sunumu için kullanılan yöntemlerden biridir?
A) Sıklık
B) Frekans
C) Sütun grafiği
D) Sayısal veri

10. İstatistiksel verilerle çıkarım yapma hangi aşamada gerçekleşir?
A) Veri toplama
B) Düzenleme
C) Yorumlama
D) Sınıflandırma

Cevap Anahtarı:

  1. D

  2. B

  3. B

  4. C

  5. B

  6. B

  7. C

  8. B

  9. C

  10. C

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir