Kanıksama Konu Anlatımı ve Örnek Sorular

Türkçe dilinin anlaşılması ve doğru kullanılması, hem TYT Türkçe hem de KPSS Türkçe sınavlarının önemli bir parçasını oluşturur. Türkçenin temel yapı taşlarından biri olan “Cümlede Anlam” ünitesi, adayların dilin anlam yapısını doğru bir şekilde kavramalarını hedefler. Bu ünite, cümlenin derin anlamını çözümlemeyi, cümlenin gerçek ve mecaz anlamları arasındaki farkları ayırt etmeyi içerir. “Kanıksama” konusu ise bu ünitenin alt başlıklarından biridir ve cümlenin ifade ettiği anlamın kişi tarafından artık yadırganmaması durumunu ele alır. Özellikle TYT ve KPSS gibi sınavlarda bu tür sorularla karşılaşmak, adayların dilin inceliklerini ne derece anladıklarının ölçülmesi açısından önemli bir kriterdir.

Konu Anlatımı: Kanıksama

Kanıksama, Türkçe dilinde bir ifadenin anlamının veya durumun zamanla alışıldık hale gelmesi, yani kişinin bu durumu yadırgamaması anlamına gelir. Bir başka deyişle, kanıksama, bir şeyin artık dikkat çekmez hale gelmesidir. Örneğin, sürekli aynı yoldan işe gidip gelen bir kişinin, yol üzerindeki detayları artık fark etmemesi bir kanıksama örneğidir. Cümlelerde kanıksama, genellikle bir durumun olağan hale gelmesi veya kişinin bu duruma alışması şeklinde ifade edilir. Bu tür cümleler, dilimizde sıkça kullanılan deyimlerle de anlatılabilir.

Kanıksama cümlelerinde dikkat edilmesi gereken nokta, ifade edilen durumun artık kişinin ilgisini çekmez hale gelmiş olmasıdır. Bu tür cümleler, genellikle kişisel deneyimlerle veya uzun süreli tekrarlayan olaylarla ilişkilidir. Kanıksama, günlük yaşamda sıkça karşımıza çıkan bir olgu olmasının yanı sıra, edebi eserlerde de karakterlerin duygusal durumlarını yansıtmak için kullanılabilir.

Örnek Sorular

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kanıksama durumu söz konusudur?
   A) Bu sabah güneş her zamankinden daha parlak doğdu.
   B) Onu her gördüğümde kalbim ilk günkü gibi heyecanla çarpıyor.
   C) Trafiğin yoğunluğuna o kadar alıştım ki artık hiç sinirlenmiyorum.
   D) Bugün işyerinde oldukça yoğun bir gün geçirdik.

   Cevap: C

2. “Yağmur yağdığında yolların çamur olması artık beni şaşırtmıyor.” cümlesinde hangi duruma vurgu yapılmaktadır?
   A) Beklenmedik bir olay
   B) Alışkanlık haline gelmiş bir durum
   C) Geçici bir durum
   D) Aciliyet gerektiren bir durum

   Cevap: B

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir kanıksama durumu yoktur?
   A) Artık o eski günleri düşünmek bile içimi sızlatmıyor.
   B) Her sabah aynı saatte kalkmaya alıştım.
   C) Eskiden çok rahatsız eden gürültüleri artık duymuyorum bile.
   D) Onunla konuşmak her seferinde heyecan verici bir deneyim oluyor.

   Cevap: D