TYT Fizik Dalgalar Konu Anlatımı

Dalgalar, enerjinin bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını sağlayan titreşim hareketleridir. Çevremizde gördüğümüz birçok fiziksel olay dalga hareketleriyle açıklanabilir. Örneğin, denizde oluşan dalgalar su yüzeyinde yayılırken, ses dalgaları havada ilerleyerek iletişim kurmamızı sağlar. Elektromanyetik dalgalar ise radyo sinyallerinden görünür ışığa kadar geniş bir yelpazede yer alır.

Dalgalar, maddeyi taşımaz; yalnızca enerjiyi iletir. Bu yüzden bir su dalgası ilerlediğinde su molekülleri yer değiştirmez, sadece yukarı-aşağı titreşir. Bu ünitede dalga türleri, dalga hareketi, yansıma, kırılma, girişim gibi temel dalga olaylarını inceleyecek ve doğadaki birçok olayın arkasındaki fiziksel prensipleri keşfedeceğiz.

Ünitede İşlenecek Konular:

1. Dalgaların Tanımı ve Dalga Türleri
2. Periyodik Dalga Hareketi
3. Dalga Denklemi ve Dalga Hızı
4. Dalga Yansıması, Kırılması ve Girişim
5. Su, Ses ve Elektromanyetik Dalgalar

Dalgaların Tanımı ve Dalga Türleri

📌 Dalga, enerjinin bir ortamda titreşim hareketi ile yayılmasını sağlayan fiziksel bir olgudur. Dalgalar enerjiyi taşır, ancak dalgayı oluşturan ortam parçacıkları yer değiştirmez; yalnızca titreşim hareketi yapar.

1. Dalgaların Tanımı ve Özellikleri

✅ Bir kaynağın titreşim yapması sonucu dalga hareketi oluşur.
✅ Dalgalar enerjiyi iletir, ancak maddeyi taşımaz.
✅ Dalgalar, hareket ettikleri ortama ve yayılma şekillerine göre farklı türlere ayrılır.

📌 Örnek:

• Denizde bir taş attığınızda su yüzeyinde oluşan halkalar dalgadır.
• Bir hoparlörden yayılan ses dalgaları havada yayılır.

📌 Önemli Bilgi:

• Dalgaların yayılma hızı, ortamın özelliklerine bağlıdır.
• Dalgalar, ortamın esnekliği ve yoğunluğuna göre farklı hızlarda ilerler.

2. Dalga Türleri

Dalgalar yayılma ortamına ve titreşim yönüne göre sınıflandırılır.

A) Yayılma Ortamına Göre Dalgalar

1️⃣ Mekanik Dalgalar:
✅ Yayılmak için maddesel bir ortama ihtiyaç duyar.
✅ Katı, sıvı veya gaz ortamlarında yayılabilirler.
✅ Örnekler:

• Ses dalgaları (hava, su, katı yüzeylerde yayılır).
• Su dalgaları (su yüzeyinde ilerler).
• Deprem dalgaları (yer kabuğunda yayılır).

📌 Önemli Bilgi:

• Ses dalgaları boşlukta yayılmaz, çünkü bir ortam gereklidir.

2️⃣ Elektromanyetik Dalgalar:
✅ Yayılmak için maddeye ihtiyaç duymaz, boşlukta hareket edebilir.
✅ Elektrik ve manyetik alanların etkileşimiyle oluşur.
✅ Örnekler:

• Radyo dalgaları
• Mikrodalgalar
• Görünür ışık
• X-ışınları ve gama ışınları

📌 Önemli Bilgi:

• Elektromanyetik dalgalar ışık hızında yayılır.
• Radyo sinyalleri, televizyon yayınları ve güneş ışınları elektromanyetik dalgalardır.

B) Titreşim Yönüne Göre Dalgalar

1️⃣ Enine (Transvers) Dalgalar:
✅ Titreşim yönü, dalganın yayılma yönüne dik olan dalgalardır.
✅ Sadece katılarda yayılabilirler (örneğin su dalgaları, ışık dalgaları).

📌 Örnek:

• Su dalgaları (yüzey dalgaları)
• Işık dalgaları (elektromanyetik dalgalar)
• Depremde S-dalgaları (yanal hareketler yapar)

📌 Önemli Bilgi:

• Enine dalgalarda tepe ve çukur noktaları bulunur.
• Elektromanyetik dalgalar (ışık, radyo dalgaları) enine dalgalardır.

2️⃣ Boyuna (Longitudinal) Dalgalar:
✅ Titreşim yönü, dalganın yayılma yönüyle aynı doğrultudadır.
✅ Gazlar, sıvılar ve katılar içinde yayılabilir.

📌 Örnek:

• Ses dalgaları (hava moleküllerinin sıkışıp-genişlemesi ile oluşur).
• Depremde P-dalgaları (sıkışma-genişleme hareketi yapar).

📌 Önemli Bilgi:

• Boyuna dalgalarda sıkışma ve genleşme bölgeleri bulunur.
• Ses dalgaları, titreşim yönüne paralel hareket eder.

3. Günlük Hayatta Dalga Türleri ve Kullanımları

✅ Deniz dalgaları kıyılara enerji taşır.
✅ Ses dalgaları iletişim kurmamızı sağlar.
✅ Elektromanyetik dalgalar (ışık, radyo sinyalleri) kablosuz iletişimi mümkün kılar.

📌 Örnek:

• Mikrodalgalar, yiyecekleri ısıtmak için kullanılır.
• X-ışınları tıbbi görüntülemede kullanılır.

📌 Önemli Bilgi:

• Radyo sinyalleri elektromanyetik dalgalarla iletilir.
• Deprem dalgaları, yer kabuğundaki sarsıntıları incelerken kullanılır.

4. Örnek Soru ve Çözüm

Soru:
Aşağıdaki dalgalardan hangisi bir maddesel ortam olmadan yayılabilir?

A) Ses dalgaları
B) Su dalgaları
C) Radyo dalgaları
D) Deprem dalgaları

Çözüm:
📌 Elektromanyetik dalgalar (radyo dalgaları) boşlukta yayılabilir.
📌 Ses, su ve deprem dalgaları mekanik dalgalardır ve yayılmak için maddeye ihtiyaç duyar.

📌 Cevap: C) Radyo dalgaları

Sonuç

✅ Dalgalar, enerjiyi taşır ancak maddeyi taşımaz.
✅ Mekanik dalgalar madde içinde yayılırken, elektromanyetik dalgalar boşlukta da yayılabilir.
✅ Enine dalgalarda titreşim yönü yayılmaya dik, boyuna dalgalarda titreşim yönü yayılmaya paraleldir.
✅ Dalgalar günlük hayatta haberleşme, tıp, mühendislik ve doğa olaylarında önemli bir rol oynar.

Periyodik Dalga Hareketi

📌 Periyodik dalga hareketi, belirli zaman aralıklarında tekrarlanan düzenli bir hareket türüdür. Dalgalar, kaynaktan çıkan periyodik titreşimler sayesinde oluşur ve bu titreşimlerin özellikleri dalganın karakteristiklerini belirler.

1. Periyodik Dalganın Temel Kavramları

✅ Titreşim (Salınım): Bir noktanın belirli bir denge konumu etrafında ileri-geri hareket etmesi.
✅ Periyot (T): Bir dalga kaynağının bir tam salınım yapması için geçen süredir (birimi: saniye, s).
✅ Frekans (f): Birim zamanda oluşan dalga sayısıdır (birimi: Hertz, Hz).

📌 Frekans ve Periyot Arasındaki İlişki:

📌 Örnek:

• Bir dalga kaynağı saniyede 5 tam salınım yapıyorsa, frekansı 5 Hz ve periyodu 0.2 saniyedir.

📌 Önemli Bilgi:

• Frekans arttıkça periyot azalır.
• Dalgaların frekansı, kaynağa bağlıdır ve ortamdan etkilenmez.

2. Dalga Boyu, Hız ve Genlik

✅ Dalga Boyu (λ)

• İki ardışık dalga tepesi veya çukuru arasındaki uzaklıktır (birimi: metre, m).

✅ Dalga Hızı (v)

• Dalganın belirli bir ortamda yayılma hızıdır (birimi: m/s).
• Dalga hızı, ortamın yoğunluğu ve esnekliğiyle belirlenir.

📌 Dalga Hızı Formülü:

📌 Örnek:

• Frekansı 10 Hz ve dalga boyu 2 m olan bir dalganın hızı:

✅ Genlik (A)

• Dalga kaynağının denge konumundan maksimum uzaklığıdır.
• Dalganın enerjisi genlikle doğru orantılıdır.

📌 Önemli Bilgi:

• Ses dalgalarında genlik arttıkça sesin şiddeti artar.
• Işık dalgalarında genlik arttıkça ışığın parlaklığı artar.

3. Periyodik Dalgaların Türleri

A) Enine Periyodik Dalgalar

• Titreşim yönü, dalganın yayılma yönüne diktir.
• Örnek: Su dalgaları, ışık dalgaları.

B) Boyuna Periyodik Dalgalar

• Titreşim yönü, dalganın yayılma yönüyle aynıdır.
• Örnek: Ses dalgaları.

📌 Örnek:

• Deniz dalgaları periyodik enine dalgalardır.
• Hoparlörden çıkan ses dalgaları periyodik boyuna dalgalardır.

4. Günlük Hayatta Periyodik Dalga Hareketi

✅ Ses dalgaları konuşma ve müzik yayını sağlar.
✅ Deniz dalgaları kıyıların şekillenmesine neden olur.
✅ Radyolar ve televizyonlar elektromanyetik dalgalarla çalışır.

📌 Örnek:

• Cep telefonları radyo dalgalarıyla haberleşir.
• Deprem dalgaları yer kabuğunda periyodik hareketler oluşturur.

📌 Önemli Bilgi:

• Daha yüksek frekanslı sesler ince (tiz), daha düşük frekanslı sesler kalın (bas) duyulur.
• Gözümüz, elektromanyetik spektrumdaki belirli frekanstaki dalgaları renk olarak algılar.

5. Örnek Soru ve Çözüm

Soru:
Bir dalganın frekansı 50 Hz ve dalga boyu 3 m ise, dalganın yayılma hızı kaç m/s’dir?

Çözüm:

📌 Cevap: 150 m/s

Sonuç

✅ Periyodik dalgalar düzenli aralıklarla tekrarlanan hareketlerdir.
✅ Dalga hızı, dalga boyu ve frekansın çarpımıyla hesaplanır.
✅ Dalga genliği enerjiyi belirler, frekans ise titreşim sayısını ifade eder.
✅ Günlük hayatta ses, ışık, su ve elektromanyetik dalgalar periyodik dalga hareketine örnektir.

Dalga Denklemi ve Dalga Hızı

Dalgaların hareketi, hız, frekans ve dalga boyu arasındaki ilişkiyi gösteren matematiksel ifadelerle tanımlanır. Dalga denklemi, bir dalganın hareketini belirleyen temel formüldür ve dalganın yayılma hızını hesaplamamıza olanak tanır.

1. Dalga Denklemi

✅ Dalga denklemi, dalga hareketini matematiksel olarak ifade eden bir eşitliktir.
✅ Bir dalganın yayılma hızı, frekans ve dalga boyunun çarpımıdır.

📌 Dalga Denklemi:

📌 Örnek:

• Bir ses dalgasının frekansı 200 Hz ve dalga boyu 1.5 m ise, yayılma hızı:

📌 Önemli Bilgi:

• Dalganın hızı, ortamın özelliklerine bağlıdır.
• Dalga boyu ve frekans ters orantılıdır: Frekans arttıkça dalga boyu azalır.

2. Dalga Hızının Bağlı Olduğu Faktörler

✅ Dalga hızı ortamın fiziksel özelliklerine bağlıdır.
✅ Frekans, kaynağa bağlı olduğu için ortam değişse bile sabit kalır.

📌 Ortam Türüne Göre Dalga Hızı:

📌 Örnek:

• Ses, havada 340 m/s hızla yayılırken, suda yaklaşık 1500 m/s hızla yayılır.
• Işık dalgaları boşlukta en hızlı yayılırken, cam gibi ortamlarda hızı azalır.

📌 Önemli Bilgi:

• Katılar, ses dalgalarını sıvı ve gazlardan daha hızlı iletir.
• Elektromanyetik dalgalar boşlukta ışık hızında yayılır

3. Dalga Hızı Formülleri ve Özel Durumlar

📌 Mekanik Dalgalar İçin Dalga Hızı:

📌 Örnek:

• Gergin bir telde dalga hızı, telin gerginliği arttıkça artar.

📌 Ses Dalgaları İçin Dalga Hızı:

📌 Örnek:

• Ses, çelik gibi katı maddelerde daha hızlı yayılır, çünkü elastik katsayısı büyüktür.

📌 Elektromanyetik Dalgalar İçin Dalga Hızı:

📌 Örnek:

• Işık, sudaki kırılma indisi nedeniyle sudan geçerken yavaşlar.

📌 Önemli Bilgi:

• Frekans, ortam değişse bile sabit kalır.
• Ortamın yoğunluğu arttıkça ses dalgalarının hızı artar, ancak ışık dalgalarının hızı azalır.

4. Günlük Hayatta Dalga Hızının Önemi

✅ Ses dalgalarının yayılma hızı, iletişimde ve akustik sistemlerde önemlidir.
✅ Elektromanyetik dalgaların farklı hızları, optik cihazların çalışmasını belirler.
✅ Deprem dalgalarının hızı, yer kabuğundaki yapıların tespitinde kullanılır.

📌 Örnek:

• Telefon ve radyo sinyalleri, elektromanyetik dalga hızına bağlıdır.
• Sesin sıcak havada daha hızlı yayılması, yankılanma süresini etkiler.

📌 Önemli Bilgi:

• Hızlı trenlerde ses bariyerleri, ses dalgalarının hızına göre tasarlanır.
• Optik fiberler, ışık hızını kullanarak veri iletimini sağlar.

5. Örnek Soru ve Çözüm

Soru:
Frekansı 500 Hz ve dalga boyu 0.68 m olan bir ses dalgasının yayılma hızını hesaplayınız.

Çözüm:

📌 Dalga hızı formülü kullanılır:

📌 Cevap: 340 m/s

Sonuç

✅ Dalga hızı, ortamın özelliklerine bağlıdır ve dalga boyu ile frekansın çarpımına eşittir.
✅ Ses dalgaları katılarda daha hızlı yayılırken, ışık dalgaları boşlukta en hızlı hareket eder.
✅ Frekans, kaynak tarafından belirlenir ve ortam değişse bile sabit kalır.
✅ Dalga hızının doğru hesaplanması, mühendislik ve teknolojide önemli bir rol oynar.

Dalga Yansıması, Kırılması ve Girişim

Dalgalar, bir ortamdan başka bir ortama geçtiğinde veya bir engelle karşılaştığında yön değiştirebilir, girişime uğrayabilir veya kırılabilir. Bu olaylar, dalgaların doğasını ve yayılma özelliklerini anlamamızı sağlar.

1. Dalga Yansıması (Refleksiyon)

✅ Bir dalga, farklı bir ortama geçemediğinde veya bir engelle karşılaştığında geri döner.
✅ Yansıma yasasına göre, gelen ve yansıyan dalganın açıları eşittir.

📌 Yansıma Kanunu:

📌 Örnek:

• Ses dalgalarının yankı oluşturması yansımaya bir örnektir.
• Aynalar ışık dalgalarını yansıtarak görüntü oluşturur.

📌 Önemli Bilgi:

• Pürüzlü yüzeylerde düzensiz yansıma olur.
• Parlak yüzeyler düzgün yansıtma yapar.

2. Dalga Kırılması (Refraksiyon)

✅ Dalga, farklı bir ortama geçerken hız değiştirirse kırılma gerçekleşir.
✅ Ortam değiştiğinde frekans sabit kalır, ancak dalga boyu ve hızı değişir.

📌 Dalga Kırılması Kanunu (Snell Yasası):

📌 Örnek:

• Suya batırılan bir kalemin kırık görünmesi ışık dalgalarının kırılmasıdır.
• Gözlük camları ışığın kırılmasını kullanarak görmeyi düzeltir.

📌 Önemli Bilgi:

• Dalga, daha yoğun ortama geçtiğinde hızı azalır ve normal doğrultusuna yaklaşır.
• Dalga, daha az yoğun ortama geçtiğinde hızı artar ve normal doğrultusundan uzaklaşır.

3. Dalga Girişimi (İnterferans)

✅ İki veya daha fazla dalganın üst üste binerek yeni bir dalga oluşturmasıdır.
✅ Girişim, yapıcı veya yıkıcı olabilir.

📌 Girişim Türleri:

1️⃣ Yapıcı Girişim:

• İki dalganın tepe noktaları üst üste geldiğinde genlik artar.
• Sonuçta daha büyük genlikli bir dalga oluşur.

📌 Örnek:

• Ses dalgalarının yapıcı girişimi, daha yüksek ses oluşturur.

2️⃣ Yıkıcı Girişim:

• Bir dalganın tepesi diğerinin çukuruna denk gelirse, genlik azalır veya sıfır olur.

📌 Örnek:

• Gürültü önleyici kulaklıklar, sesin yıkıcı girişimini kullanır.

📌 Önemli Bilgi:

• Girişim, dalgaların genliğini değiştirebilir ama hızlarını değiştirmez.
• İnce sabun tabakalarında görülen renkler girişim sonucudur.

4. Günlük Hayatta Dalga Olayları

✅ Işık yansıması aynalarda görüntü oluşturur.
✅ Dalga kırılması gözlük camlarında ve su altı görüşünde kullanılır.
✅ Ses dalgalarının girişimi akustik sistemlerde önemlidir.

📌 Örnek:

• Fiber optik kablolar ışığın kırılmasını kullanarak veri taşır.
• Mikroskoplar ışık girişimini kullanarak görüntü oluşturur.

📌 Önemli Bilgi:

• Sesin yankılanması yansımadır.
• Gökkuşağı ışık kırılmasının sonucudur.

5. Örnek Soru ve Çözüm

Soru:
Havadan suya geçen bir ışık dalgasının hızı azalıyorsa, ışık dalgasının kırılma yönü nasıl olur?

A) Normalden uzaklaşır
B) Normal doğrultusuna yaklaşır
C) Aynı doğrultuda ilerler
D) Yansıma yaparak geri döner

Çözüm:
📌 Su, havadan daha yoğun bir ortamdır, bu yüzden ışık yavaşlar ve normale yaklaşır.

📌 Cevap: B) Normal doğrultusuna yaklaşır

Sonuç

✅ Dalgalar yansıma, kırılma ve girişim olaylarını gösterir.
✅ Yansıma, açının korunmasını sağlar.
✅ Kırılma, dalganın hız değişimine bağlıdır.
✅ Girişim, dalgaların üst üste binmesiyle oluşur.
✅ Bu olaylar optik, akustik ve mühendislik alanlarında önemli bir yer tutar.

Su, Ses ve Elektromanyetik Dalgalar

Dalgalar doğada birçok farklı ortamda yayılabilir. Su dalgaları, mekanik dalgalar sınıfına girerken; ses dalgaları boyuna dalgalardır. Elektromanyetik dalgalar ise boşlukta yayılabilen dalgalardır ve ışık, radyo dalgaları, X-ışınları gibi türleri vardır. Bu üç dalga türü farklı özellikler gösterse de ortak noktaları, enerjiyi bir noktadan başka bir noktaya taşıyor olmalarıdır.

1. Su Dalgaları

✅ Su dalgaları, sıvı yüzeylerinde oluşan mekanik dalgalardır.
✅ Enine dalga gibi davranırken, bazı özel durumlarda boyuna dalga özellikleri de gösterebilirler.

📌 Özellikleri:

• Su dalgaları, bir enerji kaynağı tarafından oluşturulur.
• Sığ suda yavaşlar, derin suda daha hızlı hareket eder.
• Yansıma, kırılma ve girişim gibi dalga olaylarını gösterir.

📌 Örnek:

• Denize atılan bir taşın oluşturduğu dalgalar su dalgalarıdır.
• Depremler sırasında denizde oluşan tsunamiler büyük ölçekli su dalgalarıdır.

📌 Önemli Bilgi:

• Su dalgalarının hızı, suyun derinliği ile doğru orantılıdır.
• Dalgalar ilerlerken su molekülleri yalnızca yukarı-aşağı hareket eder, yer değiştirmez.

2. Ses Dalgaları

✅ Ses dalgaları, ortam moleküllerinin sıkışıp gevşemesiyle oluşan boyuna dalgalardır.
✅ Sesin yayılabilmesi için maddesel bir ortama ihtiyaç vardır (hava, su, katı yüzeyler vb.).

📌 Özellikleri:

• Havada yaklaşık 340 m/s hızla yayılır.
• Suda yaklaşık 1500 m/s, çelik gibi katılarda ise 5000 m/s hızla yayılır.
• Sesin frekansı arttıkça tiz (ince) sesler, azaldıkça bas (kalın) sesler duyulur.

📌 Örnek:

• Konuşma ve müzik ses dalgaları sayesinde duyulur.
• Sonar sistemleri su altındaki nesneleri ses dalgaları kullanarak tespit eder.

📌 Önemli Bilgi:

• Ses boşlukta yayılmaz, çünkü moleküllerin titreşmesi gerekir.
• Yankı, ses dalgalarının yüzeylerden yansıması sonucu oluşur.

3. Elektromanyetik Dalgalar

✅ Elektromanyetik dalgalar, elektrik ve manyetik alanların birbirine dik titreşimleri sonucu oluşur.
✅ Mekanik dalgalardan farklı olarak yayılmak için maddeye ihtiyaç duymaz, boşlukta da hareket edebilir.

📌 Elektromanyetik Dalga Türleri:

📌 Örnek:

• Güneşten gelen ışık elektromanyetik dalgalar sayesinde dünyaya ulaşır.
• Cep telefonları ve Wi-Fi sinyalleri radyo dalgalarıyla çalışır.

📌 Önemli Bilgi:

• Elektromanyetik dalgalar boşlukta ışık hızında yayılır.
• Dalga boyu küçüldükçe elektromanyetik dalgaların enerjisi artar.

4. Günlük Hayatta Su, Ses ve Elektromanyetik Dalgalar

✅ Su dalgaları enerji üretiminde kullanılır (dalga enerjisi santralleri).
✅ Ses dalgaları müzik, iletişim ve sonar sistemlerinde kullanılır.
✅ Elektromanyetik dalgalar, internet, televizyon ve tıbbi görüntüleme teknolojilerinde önemlidir.

📌 Örnek:

• Tsunamiler, su dalgalarının büyük ölçekli versiyonlarıdır.
• Ses dalgaları ultrason cihazlarında tıbbi görüntüleme için kullanılır.
• X-ışınları, kemik kırıklarını tespit etmek için kullanılır.

📌 Önemli Bilgi:

• Gökkuşağı, elektromanyetik dalgaların kırılması sonucu oluşur.
• Gürültü önleyici kulaklıklar, ses dalgalarının yıkıcı girişimini kullanarak sesi azaltır.

5. Örnek Soru ve Çözüm

Soru:
Ses dalgaları hangi ortamda en hızlı yayılır?

A) Boşluk
B) Hava
C) Su
D) Çelik

Çözüm:
📌 Ses dalgaları mekanik dalgalardır ve yayılmak için maddeye ihtiyaç duyar.
📌 Katılardaki tanecikler daha sık olduğu için ses en hızlı çelikte yayılır.

📌 Cevap: D) Çelik

Sonuç

✅ Su dalgaları mekanik ve enine dalgalardır.
✅ Ses dalgaları boyuna mekanik dalgalardır ve yayılmak için ortama ihtiyaç duyar.
✅ Elektromanyetik dalgalar boşlukta yayılabilir ve geniş bir spektruma sahiptir.
✅ Bu dalgalar, haberleşmeden tıbbi görüntülemeye kadar geniş kullanım alanlarına sahiptir.

TYT Fizik Dalgalar Testi

1. Aşağıdakilerden hangisi su dalgalarının özelliklerinden biri değildir?

A) Enine dalga özelliği gösterir.
B) Yayılmak için ortama ihtiyaç duyar.
C) Elektromanyetik dalgalar gibi boşlukta yayılabilir.
D) Derin sularda hızları daha fazladır.

2. Ses dalgaları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Yayılmak için ortama ihtiyaç duymaz.
B) Boyuna dalgalardır.
C) Sadece gaz ortamlarında yayılabilir.
D) Enine dalgalardır.

3. Bir elektromanyetik dalganın hızı hangi ortamda en fazladır?

A) Su
B) Hava
C) Boşluk
D) Cam

4. Aşağıdaki elektromanyetik dalgalardan hangisinin enerjisi en fazladır?

A) Radyo dalgaları
B) Mikrodalgalar
C) Görünür ışık
D) Gama ışınları

5. Sesin yayılma hızı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Katılarda daha yavaş yayılır.
B) Havanın sıcaklığı arttıkça sesin yayılma hızı azalır.
C) Suda havadan daha hızlı yayılır.
D) Ses boşlukta da yayılabilir.

6. Dalga hızını belirleyen faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dalga kaynağının frekansı
B) Dalganın genliği
C) Dalganın yayıldığı ortamın özellikleri
D) Dalga kaynağının bulunduğu konum

7. Su dalgalarının yayılma hızı hangi durumda artar?

A) Su derinliği arttıkça
B) Su yoğunluğu azaldıkça
C) Dalga genliği arttıkça
D) Dalga frekansı arttıkça

8. Aşağıdaki olaylardan hangisi elektromanyetik dalgalara örnektir?

A) Tsunami oluşumu
B) Yankının oluşması
C) Radyodan müzik yayını
D) Deniz dalgalarının kıyıya ulaşması

9. Işık dalgaları camdan havaya geçtiğinde aşağıdaki değişikliklerden hangisi meydana gelir?

A) Hızı azalır.
B) Dalga boyu artar.
C) Frekansı değişir.
D) Kırılmadan dolayı normal doğrultusuna yaklaşır.

10. Suya atılan bir taşın oluşturduğu dalgalar için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Su molekülleri yer değiştirir.
B) Dalga yayılırken enerji taşınır.
C) Su dalgaları yalnızca boyuna dalgalardır.
D) Dalganın hızı derinlik arttıkça azalır.

Cevap Anahtarı:

1 – C
2 – B
3 – C
4 – D
5 – C
6 – C
7 – A
8 – C
9 – B
10 – B